İş Hukuku İle İlgili Kavramlar

Bonservis

Bir kimseye, çalıştığı işyerinden ayrılırken verilen ve çalıştığı süre içinde görevini iyi yaptığını belirten belge.

Çıraklık Sözleşmesi

Mesleki Eğitim Kanunu gereğince asgari şartları bir form olarak düzenlenmiş İşveren ile Çırak arasında Kanuna aykırı olmamak kaydıyla başkaca çalışma ilişkisi hükümlerini de ihtiva edebilen sözleşme.

Çıraklık Sözleşmesi örneği için tıklayınız.

Çırak Ücreti

Mesleki Eğitim Kanunu veya bu Kanunda verilen hakların altında kalmamak kaydıyla fikri ve bedensel çalışması karşılığında işveren tarafından çıraka ödenmesi kararlaştırılmış olan ücret.

Çalışma Belgesi

İşten ayrılan işçiye işveren tarafından İş Kanunun 28. maddesine göre verilen işçinin görevini ve çalışma süresini gösteren belge.

Çalışma belgesi örneği tıklayınız.

Borç Verme

Bir kimseye borçlar kanunu hükümleri çerçevesinde belli bir miktarda parayı faizli veya faizsiz olarak geri ödenmek üzere belli bir vade için kullanılmak üzere verme. Eğer faiz talep edilmekte ise bu durum belli ihlallere neden olabileceği için banka ve finans kurumları dışındaki gerçek ya da tüzel kişilerin mevzuat karşısında borç vermesi sorunlu olarak görülmektedir.

Borç verme örnekleri için tıklayınız.

Çay Molası

Ara dinlenmeleri kavramının bir parçası olarak işçilerin insani dinlenme ihtiyaçlarının bir gereği olarak yemek ve tuvalet ihtiyaçları dışında kalan, uygulamada çay molası olarak adlandırılan işe ara verme zamanı.

Alt İşveren

Bir işverenin işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işverene alt işveren denir.

Alt İşverenlik örnekleri için tıklayınız.

Anlaşmalı Hekim

Doğrudan doğruya kadrosunda bulunmakla beraber, Sosyal Sigortalar Kurumunca anlaşma yapılarak kendisine, kurum adına muayene ve tedavi yetkisi verilmiş hekime denir.

Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Aykırılık

Gerek işçi tarafından İş Kanunun 24. maddesinin 2. fıkrası, gerek ise işveren tarafından İş Kanunun 25. maddesinin 2. fıkrası hükümlerine göre iş akdinin haklı nedenler ile derhal feshine neden olan hallerdir. Bu hak işçi tarafından kullanılır ise kıdem tazminatı ödenir, işveren tarafından kullanılır ise kıdem tazminatı ödenmez.

Ahlak iyiniyetle örnekleri için tıklayınız.

Ceza

1.Yasaların, topluma zarar verdiğini kabul ettiği eylemlere karşı öngördüğü yaptırım. 2.Uygun olmayan tepki ve davranışları önlemek ya da böylesi uygunsuz eylemler için, yapana karşı uygulanan üzüntü, sıkıntı, acı verici işlem.

Çırak

Genellikle küçük yaşta, bir zanaat öğrenmek amacıyla bir ustanın yanında çalışan kimse. Mesleki Eğitim Kanunu gereğince çırakların hukuki durumları ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

Çalışma Saatleri

İşyerinde işçilerin çalıştığı, işyeri yönetmeliği, iş sözleşmesi veya diğer kurallar gereğince belirlenmiş veya işveren tarafından önceden belirlenerek ilan edilmiş saatler.

Çalışma saatleri örnekleri için tıklayınız.

Arabulucu

Arabulucu, sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getirerek onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini ve aralarında iletişim sürecinin kurulmasını sağlamaya çağlayan tarafsız üçüncü kişidir.

Çağrı Üzerine Çalışma

İşçinin yapmayı üstlendiği işle ilgili olarak kendisine ihtiyaç duyulması halinde iş görme ediminin yerine getirileceğinin kararlaştırıldığı kısmi süreli iş ilişkisi.

Çağrı üzerine çalışma örnekleri için tıklayınız.

Ara Dinlenmesi

Günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında o yerin gelenekleri ve işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere verilen ve çalışma süresinden sayılmayan dinlenme zamanına ara dinlenmesi denir

Ara dinlenmesi örnekleri için tıklayınız.

Çalıştırma Zorunluluğu

İşverenin işe alma serbestiyetinin bir sınırı olarak İş Kanununda bazı hallerde işe alma bazı hallerde ise işe geri alma zorunluluğunu ifade eden kavram.

Çalışma Süreleri

Haftalık 45 saate kadar olan, önceden işyeri kuralları ve iş sözleşmesi ile belli edilen, yasal çalışma süresi baz alınmak suretiyle altında veya üstünde belirleme yapılabilen, ya da fiilen gerçekleşebilen işçinin haftalık ya da günlük iş yapma süresi.

Çalışma süreleri örnekleri için tıklayınız.

Boşta Geçen Süre

İşçi tarafından iş akdinin haklı veya geçerli bir nedene dayanmadığı iddiası ile açılan işe iade davası sonucunda mahkemece verilen ve en çok 4 aya kadar geçersiz fesih nedeniyle boşta geçmiş, çalışılamamış ve bu nedenle ücreti ödenmek suretiyle ile tazmin edilmesi gereken süre.

Boşta geçen süre tazminatını hesaplamak için tıklayınız.

Avans

Ön ödeme, Alacağından düşülmek üzere önceden yapılan ödeme.

Avans örnekleri için tıklayınız.

Çocuk ve Genç İşçi Çalıştırma

İş Kanunu ve Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak belli yaş gruplarındaki çocuk ve gençleri çalıştırma.

Çalışma

Çalışmak eylemi

Birleşme Bölünme Tür Değişikliği

Birleşme, Türk Ticaret Kanununa göre iki veya daha fazla şirketin birleşmesi; bölünme bir şirketin veya kooperatifin birden fazla şirkete ya da kooperatife bölünmesi. Tam bölünme veya kısmi bölünme adı altında iki türlüdür. Tür değiştirme ise Ticaret Kanunu hükümlerine göre bir sermaye şirketin hukuki tipinin başka bir sermeye şirketi tipine veya bir kooperatifin bir sermaye şirketine tüm aktif ve pasifi ile birlikte dönüşmesidir. Hangi tipin hangi tipe dönüşebileceği TTK 181. maddesinde sayılmıştır.

Birleşme bölünme tür değişikliği örnekleri için tıklayınız.

Alt İşverenle Çalışma

Asıl işverenin işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler için alt işveren ile yapılan çalışma

Alt İşverenlik örnekleri için tıklayınız.

Çocuk Yardımı

Devletin çocuklu aileler için yaptığı destekler arasında çocuk parası adı altında birçok farklı destek bulunmaktadır. Çocuk parası, doğum parası, bez ve mama yardımı, süt parası gibi birçok nakdi ödenek ile çocuklu ailelerin maddi açıdan desteklenmesi sağlanmaktadır. Çocuk parası adı altında verilen yardım ise Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sağlanmaktadır.

Deneme Süresi

İş Sözleşmesinde kararlaştırılmış olması şartı ile tarafların iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilmesine olanak tanıyan süredir. Bu süre bireysel iş sözleşmelerinde en çok 2 ay, toplu iş sözleşmelerinde ise en çok 4 aya kadar olabilir.

Deneme süresinde fesih örnekleri için tıklayınız.

Analık Bildirimi

5510 sayılı Kanun gereğince İşverenlikçe SGK'na çalışanın doğum öncesi veya sonrası rapor alması ile yaptığı bildirim.

Analık bildirimleri için tıklayınız.

Anlaşmalı Sağlık Tesisi

Sosyal Sigortalar Kurumunun anlaşarak kendi adına hasta muayene ve tedavisi yapma, rapor düzenleme yetkisi verdiği hastane veya sair sağlık tesisini ifade eder.

Bes

Bireysel Emeklilik Sistemi

Bes örnekleri için tıklayınız.

Birleşme Bölünme

Birleşme, Türk Ticaret Kanununa göre iki veya daha fazla şirketin birleşmesi; bölünme bir şirketin veya kooperatifin birden fazla şirkete ya da kooperatife bölünmesi. Tam bölünme veya kısmi bölünme adı altında iki türlüdür.

Birleşme bölünme örnekleri için tıklayınız.

Çalışanın Tazminatlı Feshi

İş akdinin çalışan tarafından İş Kanunun 24. maddesindeki veya 1475 sayılı Mülga İş Kanunu 14. maddesinde sayılan hallerden biri sebebiyle ve kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde feshedilmesi.

Fesih örnekleri için tıklayınız.

Birleşme

Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre iki veya daha fazla şirketin birleşmesi.

Birleşme örnekleri için tıklayınız.

Askıya Alma

Sözleşme hukuken devam ettiği, sonlandırılmadığı, kendiliğinden sonlanmadığı, feshedilmediği, devam ettiği halde tarafların edimlerinin belirlenen süre içinde yerine getirilmemesi ve bu yerine getirmemenin de bir yaptırıma bağlanmamış olmasıdır.

İş sözleşmesini askıya alma örnekleri için tıklayınız.

Davranış

İş akdinin geçerli sona erdirme nedenlerinden biri olan işçinin hatalı davranışlarını ifade eder.

Analık Sigortası

Sigortalı kadının veya sigortalı erkeğin sigortalı olmayan karısının analığı halinde sağlanan yardımlardır.

Analık örnekleri için tıklayınız.

Analık İzni

4857 sayılı Kanunun 74. maddesinde düzenlenen izin türüdür.

Analık örnekleri için tıklayınız.

Bildirim

Yazılı veya sözlü olarak bir hususu bir muhataba bildirmek eylemi, resmi bir yere verilen belge.

Bildirim örnekleri için tıklayınız.

Bilgi Güvenliği

Bilgi güvenliği, bir varlık türü olarak bilginin izinsiz veya yetkisiz bir biçimde erişim, kullanım, değiştirilme, ifşa edilme, ortadan kaldırılma, el değiştirme ve hasar verilmesini önlemek.

Bilgi güvenliği örnekleri için tıklayınız.