İşçi İle İlgili Kavramlar

Çıraklık Sözleşmesi

Mesleki Eğitim Kanunu gereğince asgari şartları bir form olarak düzenlenmiş İşveren ile Çırak arasında Kanuna aykırı olmamak kaydıyla başkaca çalışma ilişkisi hükümlerini de ihtiva edebilen sözleşme.

Çıraklık Sözleşmesi örneği için tıklayınız.

Yardımcı İşçi

İşyerinde iş hacmi arttığı zamanlar esas işçilere yardım yapmaları amacı ile geçici olarak sağlanan işçiye denir. Bkz. Süreksiz iş.

Yer Altı İşleri

Maden ocakları işleri, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında çalışılan işlerdir.

Çırak Ücreti

Mesleki Eğitim Kanunu veya bu Kanunda verilen hakların altında kalmamak kaydıyla fikri ve bedensel çalışması karşılığında işveren tarafından çıraka ödenmesi kararlaştırılmış olan ücret.

Çay Molası

Ara dinlenmeleri kavramının bir parçası olarak işçilerin insani dinlenme ihtiyaçlarının bir gereği olarak yemek ve tuvalet ihtiyaçları dışında kalan, uygulamada çay molası olarak adlandırılan işe ara verme zamanı.

Alt İşveren

Bir işverenin işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işverene alt işveren denir.

Alt İşverenlik örnekleri için tıklayınız.

Çırak

Genellikle küçük yaşta, bir zanaat öğrenmek amacıyla bir ustanın yanında çalışan kimse. Mesleki Eğitim Kanunu gereğince çırakların hukuki durumları ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

Çalışma Saatleri

İşyerinde işçilerin çalıştığı, işyeri yönetmeliği, iş sözleşmesi veya diğer kurallar gereğince belirlenmiş veya işveren tarafından önceden belirlenerek ilan edilmiş saatler.

Çalışma saatleri örnekleri için tıklayınız.

Ara Dinlenmesi

Günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında o yerin gelenekleri ve işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere verilen ve çalışma süresinden sayılmayan dinlenme zamanına ara dinlenmesi denir

Ara dinlenmesi örnekleri için tıklayınız.

Boşta Geçen Süre

İşçi tarafından iş akdinin haklı veya geçerli bir nedene dayanmadığı iddiası ile açılan işe iade davası sonucunda mahkemece verilen ve en çok 4 aya kadar geçersiz fesih nedeniyle boşta geçmiş, çalışılamamış ve bu nedenle ücreti ödenmek suretiyle ile tazmin edilmesi gereken süre.

Boşta geçen süre tazminatını hesaplamak için tıklayınız.

Çocuk ve Genç İşçi Çalıştırma

İş Kanunu ve Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak belli yaş gruplarındaki çocuk ve gençleri çalıştırma.

Çalışma

Çalışmak eylemi

Türkiye İş Kurumu (İşkur)

İşçiye iş, işverene işçi bulmak ve bu faaliyetle ilgili diğer ödevlerini yerine getirmek amacıyla kurulmuş ve bu görev tekelinde olan Çalışma Bakanlığı’na bağlı Devlet Kuruluşudur.

Alt İşverenle Çalışma

Asıl işverenin işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler için alt işveren ile yapılan çalışma

Alt İşverenlik örnekleri için tıklayınız.

Deneme Süresi

İş Sözleşmesinde kararlaştırılmış olması şartı ile tarafların iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilmesine olanak tanıyan süredir. Bu süre bireysel iş sözleşmelerinde en çok 2 ay, toplu iş sözleşmelerinde ise en çok 4 aya kadar olabilir.

Deneme süresinde fesih örnekleri için tıklayınız.

Denetim

Yetkili bir organ (kamu organı veya kamusal STK lar veya özel hukuk anlamında kişilerin kendilerine denetlemelerine izin verdikleri kurumlar) tarafından denetleme süjesinin denetleme konusu hakkındaki iş ve işlemlerinin faaliyetlerinin tam olarak uyumlu olup olmadığı konusunda denetleme faaliyeti.

Davranış

İş akdinin geçerli sona erdirme nedenlerinden biri olan işçinin hatalı davranışlarını ifade eder.

Üretim

Malların şekil, terkip veya yerinde değişiklik yapmak suretiyle, ekonomik anlamda, fayda yaratmak veya faydayı artırmaktır.

Uzlaştırma

Uyuşmazlık durumunda bulunan tarafların arasının bulunması amacıyla gösterilen kanuni faaliyetlerin tümünü kapsar.

Toplu İşçi Çıkarma

İşveren tarafından; ancak ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu olarak 10 işçiden az olmamak üzere çalışan sayısına göre kanunda belirtilen kadarını işten çıkarması halidir. İşveren kanundan doğan bu hakkını en az otuz gün önceden bir yazı ile, işyeri sendika temsilcilerine, ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirmek zorundadır.