İş Hukuku İle İlgili Kavramlar

Sosyal Güvenlik Kurumunca işyerini tanıtma ve diğer işyerlerinden ayırma bakımından her işyerine verilen bir numaradır. Soldan sağa doğru: İlk rakam; sektör kodudur. O işyerinin Devlet veya özel sektöre aidiyetini, devamlı veya geçici olduğunu belirtir. Ondan sonraki 4 rakam; iş kolu kodudur. İşyerinin faaliyet gösterdiği Uluslararası İş kolunu belirtir. Sonra gelen 4 rakam; ünite kodudur. İşyerinin işlem gördüğü üniteyi belirtmeye yönelik olup önce iki hane eski ünite sonra 2 hane yeni ünite kodunu belirtir. Bunu takip eden 7 rakam; işyeri sıra numarasıdır. O işyerinin o il içindeki işyerleri arasındaki sıra numarasını belirtir. Takip eden iki rakam; il kodudur. Sonra gelen iki rakam; ilçe kodudur. O işyerinin gösterilen ilde hangi ilçede olduğunu belli eder. Bundan sonra kontrol numarası gelir. İşyeri sicil numarasının doğru kullanılmasını sağlamaya yönelik olup iki hane rakamdan ibarettir. En son alt işveren numarası hanesine; alt işverenleri işlemlerinde kullanılmak üzere her bir alt işverene o işyeri için bir alt işveren numarası verilir.

İşçinin işyerindeki veya işindeki kıdemi ile orantılı olarak ücretine zam sistemidir. Yeterliliğe göre ücret verilmesinin karşıtı bir sistemdir.

Bedenen çalışan, fikri çalışması bedeni çalışmasından az olan işçi demektir. Eski İş Kanunundan kalma bir terim olup bugün için hukuki bir değer taşımaz.

İmza etmekten kaçınma.

Yapılan işin kolay, zor, verimli, az verimli işte geçen zaman gibi bizzat işin kendisinden doğan özelliklerinin ifadesidir.

Hiçbir vatandaşın kanunsuz olarak zorla çalıştırılamayacağı anlamını taşır. Anayasanın 18 nci maddesi (Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır) hükmünde en uygun ifadesini bulmuştur.

1. Bir sigortalının bütün sigortalılık süresince prim ödediği günlerin toplamı. 2. Sigortalının belirli bir süre içinde prim ödediği günlerin sayısı anlamlarını taşır.

Bkz. İşin niteliği

Bir kimseye, çalıştığı işyerinden ayrılırken verilen ve çalıştığı süre içinde görevini iyi yaptığını belirten belge.

Bir işin yapılması karşılığında ücretin ödenme şekline göre, normal ödeme gününden evvel, bir kısım ücretin ödenmesi.

Bir çalışana davranışının disiplin kurallarına işyeri düzenine aykırı olduğu hakkında uyarma bu durumu yazılı olarak bildirme.

Bir aylık maaşın bir güne isabet eden miktarı. 

Birbirine benzeyen ya da aynı nitelikte olan çalışma dallarını ifade etmektedir. Çalışma Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenmektedir.

İşinde usta derecesinde olmamakla beraber belirli bir beceriklilik ve yetenek kazanmış işçiye denir. Bkz. Kalifiye işçi.

Çalışma şartı deyince; bir kimsenin bedeni yeteneğine, cinsine, yaşına, sosyal durumuna göre iş tutması, işin zor veya kolay oluşu, sağlık üzerine etki derecesi, işyerinin sağlık şartlarına uygun olup olmayışı, iklim v.s. hava şartlarının işçiye, işyerine olan etkisi, işin süresi, ücretin yeterli olup olmadığı gibi işçinin, işin, işyerinin ayrı ayrı yeteneklerinin başlı başına veya birbiri üzerine olan etkilerinin sonucunu gösteren bir işyerindeki hâlihazır durumdur. Çalışma nizamı/iş düzeni dahi çalışma şartlarındandır. Anayasanın 50. Maddesine göre; “Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar. Dinlenmek, çalışanların hakkıdır. Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir.”

Mesleki Eğitim Kanunu gereğince asgari şartları bir form olarak düzenlenmiş İşveren ile Çırak arasında Kanuna aykırı olmamak kaydıyla başkaca çalışma ilişkisi hükümlerini de ihtiva edebilen sözleşme.

Çıraklık Sözleşmesi örneği için tıklayınız.

Resmen tatil olmayıp çalışılarak geçirilecek gün demektir.

Bir günlük çalışma karşılığı ödenen ücrettir.

İş hayatı ile ilgili kanun, tüzük, yönetmelik gibi uyulması gerekli ve zorunlu belge ve bildirgelerdir.

Sigortalının sağlık güvencesi hizmetlerinden yararlanabilmesi ve aynı zamanda da kendisine tanınan diğer tüm sosyal güvence hizmetlerinden de faydalanabilmesi için hizmet veren Sosyal Güvenlik Kurumu hizmetleri dahilinde mükelleflere verilen numarayı ifade eder.

Devir teslim işe giriş, yeni bir iş verilmesi, işten çıkış gibi zamanlarda çalışana verilen işyeri malzeme ve ekipmanının alınıp verilmesi, geri alınması durumunu ifade etmekte kullanılır.

Devir işlemleri örnekleri için tıklayınız.

Teknik öğretmen, fizikçi, kimyager ve biyolog unvanına sahip olanlar ile üniversitelerin iş sağlığı ve güvenliği programı mezunlarını ifade eder.

Belirli bir işin, belirtilen süre içinde bitirilmesi halinde hak edilen ücrettir.

Bkz. Vasıflı işçi

Savunma vermeyi kabul etmeme, savunma vermeme.

Bir işyerinde yürütülen iş. Bir işyerinin açılışına esas teşkil eden iş, o işyerinin çalışma konusudur. Döküm atölyesinde dökümcülük işleri gibi.

Tür değişikliği. Tür değiştirme ise Ticaret Kanunu hükümlerine göre bir sermaye şirketin hukuki tipinin başka bir sermeye şirketi tipine veya bir kooperatifin bir sermaye şirketine tüm aktif ve pasifi ile birlikte dönüşmesidir. Hangi tipin hangi tipe dönüşebileceği TTK 181. maddesinde sayılmıştır.

İşinde hiçbir iş tecrübesi, becerikliliği ve yeteneği olmayan işçiye denir.

Kısaca çalışma mevzuatının uygulandığı alan demektir. İşçi – işveren – sigorta – Devlet ilişkilerinin cereyan ettiği ve bu konuda her yönü içine alan eylem ve oluşumlardır. Bkz. İş Hayatı

Belirli bir zaman süresi veya üretim birimi için ödenen ücrettir.

İşinde az çok beceriklilik kazanmış işçidir.

Belirli bir süre içinde yapılan işin miktarı esas alınarak saptanan bir ücrettir. Bu da parça başına ücret veya zaman akordu şeklinde iki türü olur. Ayrıca, ferdi akort, grup akordu şeklinde de saptanır. Krşt. Parça başı ücreti, zaman akordu.

Yapılan işin çeşidine göre, bütün işi ölçmede esas olacak, ölçülme niteliğine sahip iş parçasıdır. Metre küp kazı, metre kare döşeme, ton taşıma gibi.

Bir işi diğer işlerden ayıran özellikleridir. Marangozlukta oyma, doğrama, biçme işleri gibi

Birini sözlü olarak davranışları ve sonuçları hakkında bilgilendirme.

kaçınma, sakınma, geri durma.

Süresi belirli olsun veya olmasın sürekli hizmet akitlerinde işçi veya işverenin diğer tarafa daha evvelinden bildirimde bulunmak zorunluğunda olmaksızın, akdi feshedebilme yetkisidir.

Emeği ile yaşayan herkesin insan olarak dinlenme hakkına sahip olduğunu anlatır. “Dinlenmek, çalışanların hakkıdır. Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir.” Anayasa M. 50 “Herkesin dinlenmeye, eğlenmeye, özellikle çalışma süresinin makul ölçüde sınırlandırılmasına ve belirli dönemlerde ücretli izne çıkmaya hakkı vardır.” İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi M. 24

İşyerinde grevi ilan etmiş olan işçi teşekkülü, kanuni bir grev kararına uyulmasını sağlamak için, cebir ve şiddet kullanmaksızın ve tehditte bulunmaksızın propaganda yapmak ve kendi üyelerinin grev kararına uyup uymadıklarını denetlemek amacıyla; işyerinin giriş ve çıkış yerlerine, kendi mensupları arasından en çok dörder işçi koyabilir. Bunlara grev gözcüsü denir.

Nitelikleri dolayısıyla sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına postalar halinde işçi çalıştırılarak işletilen veya nöbetleşe işçi postaları ile yapılan işlerde uygulanan gece çalışması

Bir görevde geçirilen süre.

Belirli bir emeğin her yerde aynı fiyata sahip olması, aynı emeğe işverenlerce aynı ücretin uygulanması anlamına gelir. “Herkesin, herhangi bir ayrım gözetmeksizin, eşit iş için eşit ücrete hakkı vardır.” İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi M. 23 F. 2.

Bir işyerinde yürütülen asıl işin düzenle yapılması için, çalışma saatlerinden önce veya sonra yapılması gereken ve geçici veya istisnai bir nitelik göstermeyip hep aynı suretle sürüp gitmesi zorunlu bulunan işlerdir.

Bir görevde geçirilen süre, aşama, rütbece eskilik.

İşyerinde iş hacmi arttığı zamanlar esas işçilere yardım yapmaları amacı ile geçici olarak sağlanan işçiye denir. Bkz. Süreksiz iş.

Maden ocakları işleri, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında çalışılan işlerdir.

Bir iş kolunun ekonomik faaliyet kollarına bölünmüşlerinden her birine denir.

Bir kişinin, içinde bulunduğu toplumdan iş istemek ve çalışmak doğal hakkının bir ifadesidir. Devlete karşı ileri sürülebilecek bir vatandaşlık yetkisidir. Anayasamıza göre “Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir. Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek, çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları ve işsizleri korumak, çalışmayı desteklemek, işsizliği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmak ve çalışma barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alır.” Anayasa M. 49 İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin 23 ncü maddesine göre “Herkesin çalışma, işini serbestçe seçme, adaletli ve elverişli koşullarda çalışma ve işsizliğe karşı korunma hakkı vardır.”

Bir iş karşılığı olmak üzere ücretin içinde bulunan çeşitli ödemeler ücretin unsurlarını, toplamı brüt ücreti teşkil eder. Gıda, mesken, sağlık, yakacak, aydınlatma, prim, ikramiye, giyim gibi şeyler ücretin unsurlarıdır.

İşçiye çalışmasının karşılığında İşveren tarafından para ya da ayın(ayni) olarak, en geç ayda bir kez ve aksine hüküm olmadığı sürece banka yoluyla ödenmesi gereken menfaatlerdir.

Askerlik çağına giren erkeklerin yapmakla yükümlü bulundukları askerlik görevi anlamı taşımaktadır.

Bir çalışana işyerinde kullanacağı alet, edevat, işyeri ekipmanı, malzemelerinin teslim edildiğini gösteren altı taraflarca imzalanmış olan tutanak.

Haftalık çalışma süresinin tam süreli olarak belirlendiği ve çalışıldığı çalışma ilişkisi şeklidir.

Bkz. İşveren

Bir toplumda, işçi niteliğinde bulunan, işçi olarak ortak problemleri olan ve bazı sorunlarda aynı psikolojik tepkiyi gösteren insanların meydan getirdiği topluluktur.

İşyerinin açılış ve kapanışlarında düzenlenen ve içerik olarak işyerinin unvanını, faaliyet kodunu, adresini, ticaret sicil numarasını, adres bilgilerini, kayıtlı işçi sayılarını açılış ve kapanış tarihlerini kapsayan bilgilerin bulunduğu belgedir.

Sadece mevsim döneminde çalışan işçi.

Teşvik edici bir ücret sistemidir. İşletmenin yıllım karından o işletmede çalışan işçi ve sair kimselerin belirli bir ölçüde pay alması demektir.

Daha çekici teklifle bir işçinin işyerinden ayrılarak, kendisine veya bir başkasına ait işyerine geçmesini sağlamaktır. Ahlak kurallarına uymadığı gibi cezası da vardır.

Bir işçinin Holding veya grup şirketleri arasında iş sözleşmesinin devri.

Birbiri ile ilgili ve müşterek yönleri bulunan sanatların bütün sanatlar içinde bir birlik teşkil etmesidir.

Asıl ücrete eklenen ve işçiye yan ödeme biçiminde sağlanmış bulunan para ve parayla ölçülebilen yararlar

Emek - ücret ilişkisinde sosyal adaleti sağlayıcı bir ücret baremini anlatır.

Brüt ücret, çeşitli kesintiler yapılmaksızın ücretin tuttuğu miktardır. (Saymen, İş Hukuku Sf.601)

Bir işçinin bir işyerinde veya genel anlamı ile iş hayatında geçirdiği zaman süresidir. Bir ay, beş yıl, otuz yıl gibi, hizmet süresini anlatır.

Bkz. Çalışma şartları

Bkz. İmzadan İmtina

İşçinin işyerine muntazam ve zamanında gelip gittiğini kontrol etmek maksadıyla kullanılan usuldür. Bir aylık gün ve saatleri gösteren bir kart üzerine işçinin künyesi yazılır buna puvantaj kartı denir. İşe geliş ve ayrılışında işçi bu kartı puvantör denilen kontrolcüye gösterir, el veya makine ile işaret ettirir. Buna göre, zaman hesabı üzerine çalışan işçilerin yevmiye ve ücretleri hesap edilir.

Mevcut ücrete toplu iş sözleşmesi veya sözleşme ile getirilen fazlalık, farklılık, ücrete eklenen yeni ücret.

Mesleki Eğitim Kanunu veya bu Kanunda verilen hakların altında kalmamak kaydıyla fikri ve bedensel çalışması karşılığında işveren tarafından çıraka ödenmesi kararlaştırılmış olan ücret.

ÜCRET SİSTEMLERİ Ücretin hesaplanması ve ödenmesi şekillerinin meydana getirdiği usullerden her biri ücret ödeme sistemini ifade eder. 1. Hesaplama şekline göre ücret sistemleri: a. Zaman esasına dayanan sistemler, b. Emek-verim esasına dayanan sistemler, 2. Ödeme şekillerine göre sistemler: a. Ayni ödeme şekli, b. Nakdi ödeme şekli c. Gündelik ödeme şekli d. Haftalık e. Aylık f. Götürü g. Yüzde esası usulü

Ücret ve maaşla çalışanların kıdem veya terfi yönünden bağlı oldukları, önceden saptanmış aşama göstergesi.

Bir görevliye, kendi görevinden ayrı olarak veya kendi görevi yanında, fakat geçici bir süre için verilen görevdir.

İşin yapıldığı yer. İşin niteliği ve yürütümü bakımından işyerine bağlı bulunan yerlerle, dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden veya mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi sair eklentiler ve araçlar da işyerinden sayılır.

İşyerinin şirket aracı verilen personel ve araç kullanımı ile ilgili kurallarını içeren yönetmelik

Yönetmelik örnekleri için tıklayınız.

İkaz etme. Bir çalışana davranışının disiplin kurallarına işyeri düzenine aykırı olduğu hakkında uyarma bu durumu ve bu durumun sonuçlarını bildirme.

Çalışma hayatıyla ilgili olmak üzere, Çalışma Bakanlığınca verilecek konular hakkında inceleme ve görüşmelerde bulunmak üzere, gerektiğinde kurulan bir meclistir. Çalışma Bakanı’nın veya Müsteşarı’nın başkanlığı altında, Bakanlıklardan gönderilecek tam yetkili temsilcilerle işçi ve işveren temsilcilerinden meydan gelir.

İşten ayrılan işçiye işveren tarafından İş Kanunun 28. maddesine göre verilen işçinin görevini ve çalışma süresini gösteren belge.

Çalışma belgesi örneği tıklayınız.

Sosyal Güvenlik Kurumu bünyesinde bulunan ve her biri ayrı bir sigorta konusu olan yardım hizmetleridir. Hastalık sigortası, analık sigortası gibi.

Devamlı veya nöbetleşe çalışılan bir işyerinde bir defada ve beraber çalışan işçilerin teşkil ettiği topluluk (ekip) tur.

Gün üzerine iş yapan ve kısa sürelerle şunun bunun işinde çalışan işçi demektir.

İş ilişkisinin tarafı olan çalışan ve işveren dışında kalan kişiler.

Türk Ticaret Kanunu veya Borçlar Kanunu hükümlerine göre birleşme veya işletmenin devri hallerinde devralanın durumunu ifade etmeye yarayan bir kavramdır.

Devir işlemleri örnekleri için tıklayınız.

Bkz. Çalışma hayatı

İşyeri eklentileridir. Bkz. İşyeri

İşin çeşitli etkenler nedeni ile (mevsim, ürün, v.b.) yılın belirli bir süresinde yapılıp bitirilmesidir. (Şeker üretiminin pancar ürünü ile ilgisi gibi) mevsimlik işe göre daha dar bir anlam taşır.

Seferberlik sırasında ve bu süreyi aşmamak şartıyla yurt savunmasının gereklerini karşılayan işyerlerinde fazla çalışmaya lüzum görülürse işlerin çeşidine ve ihtiyacın derecesine göre Cumhurbaşkanı günlük çalışma süresini, işçinin en çok çalışma gücüne çıkarması halinde uygulanan fazla çalışma türü

Sözlük anlamı; bir işte, yarışmada başarı demektir. İş Hukuku anlamında, insan gücünün herhangi bir işteki veriminin saptanma ve hesaplanması anlamına kullanılır.

Şahsın kanunlar çerçevesinde, özellikle emeğini sunma hususunda, hiçbir baskıya tabi tutulmaksızın, tamamen kendi istek ve iradesi ile sözleşme yapabilmesi serbestisidir. “Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir.” Anayasa Madde 48.

Emekli statüsünde olan ancak hala bir işverene bağlı olarak çalışmayı sürdüren işçi.

Emeklilik örnekleri için tıklayınız.

Bir işyerinin açılması, işçi almaya ve üretime başlaması.

İş akdinin sona ermesi dolayısıyla işçinin işyerinden ayrılması durumu. Bu durumun SGK ya bildirimi gerekmektedir.

Toplu İş Sözleşmesi ile işçilere verilen sosyal yardım niteliğinde bir yardımdır. İşçinin o işyerindeki çalışma süresi ile orantılı olarak verilir. Kıdem zammı anlamını taşır.

İşveren rehberindeki süreçlerin, işlemlerin doğru ve eksiksiz yapılıp yapılmadığını kontrol etmeye yarayan liste, cross check.

Bir kimseye borçlar kanunu hükümleri çerçevesinde belli bir miktarda parayı faizli veya faizsiz olarak geri ödenmek üzere belli bir vade için kullanılmak üzere verme. Eğer faiz talep edilmekte ise bu durum belli ihlallere neden olabileceği için banka ve finans kurumları dışındaki gerçek ya da tüzel kişilerin mevzuat karşısında borç vermesi sorunlu olarak görülmektedir.

Borç verme örnekleri için tıklayınız.

1. Ustabaşı 2. İşveren tarafından işçilerin başına gözetim ve idare görevi ile konulmuş ve işçiler üzerinde otoritesi olan işçidir.

Toplam emek arzı ile emek talebinin karşılaştığı var sayılan bir ortamdır.

Ara dinlenmeleri kavramının bir parçası olarak işçilerin insani dinlenme ihtiyaçlarının bir gereği olarak yemek ve tuvalet ihtiyaçları dışında kalan, uygulamada çay molası olarak adlandırılan işe ara verme zamanı.

Çalışan sayısının artması.

İş Kanununun uygulanacağı alanı göstermek amacı ile kullanılır. Kanunun dışında tutmadığı bütün işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine ve işçilerine faaliyet konularına bakılmaksızın İş Kanunu uygulanır.

İşyerinin başka bir yere sosyal güvenlik ünitesi çevresine taşınması.

30 İş gününden fazla işler için yapılan akittir. Bir yılı geçtiği takdirde yazılı olması şarttır.

Bir işverenden belirli bir işin bir bölümünde veya eklentilerinde iş alan ve işçilerini münhasıran o işyerinde veya eklentilerinde çalıştıran işverendir. Bkz. Alt İşveren, Taşeron

Bir işverenin işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işverene alt işveren denir.

Alt İşverenlik örnekleri için tıklayınız.

Yarım çalışma hallerinde ödenen ücret. Bu çalışmanın yasadan gelen bir hakkın kullanılması olması halinde(kadın işçi için doğum sonrası yarım çalışma) ücretin diğer yarısı İŞKUR tarafından ödenmektedir.

Emzirme çağını geçiş çocuklara, her türlü bakım ve ilginin gösterilmesi amacıyla kurulmuş, gündüz veya gece veyahut devamlı çalışan yurttur. Bir işyerinde yaş ve medeni halleri ne olursa olsun 150 den fazla kadın çalışıyorsa, işveren, bu kadın işçilere ait 0 ila 6 yaş arasındaki çocukları için çocuk bakım yurdu kurmakla yükümlüdür. Yurt, işyerine 250 metreden daha uzaksa işveren taşıt sağlamakla yükümlüdür.

En büyük ve geniş çapta bütün yurda şamil olmak üzere, bütün işçilerin kendilerini direkt olarak ilgilendirsin veya ilgilendirmesin, bütün işçi sınıfının ortak çıkarları yönünden memleket çapında uygulanan greve denir.

Gerek işçi tarafından İş Kanunun 24. maddesinin 2. fıkrası, gerek ise işveren tarafından İş Kanunun 25. maddesinin 2. fıkrası hükümlerine göre iş akdinin haklı nedenler ile derhal feshine neden olan hallerdir. Bu hak işçi tarafından kullanılır ise kıdem tazminatı ödenir, işveren tarafından kullanılır ise kıdem tazminatı ödenmez.

Ahlak iyiniyetle örnekleri için tıklayınız.

Doğrudan doğruya kadrosunda bulunmakla beraber, Sosyal Sigortalar Kurumunca anlaşma yapılarak kendisine, kurum adına muayene ve tedavi yetkisi verilmiş hekime denir.

Süresi belirli olmayan sürekli hizmet akitlerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesinden sonra geçecek zaman süresidir. 2 ila 8 hafta arasında değişir. Sözleşme ile artırılabilir.

Aydan aya ödenen ve akitle ödenme şart ve şekilleri saptanmış olan ücrettir.

Cezasını çekmiş ya da yerine getirmiş ancak adli sicil kaydı bulunan kişi.

1.Yasaların, topluma zarar verdiğini kabul ettiği eylemlere karşı öngördüğü yaptırım. 2.Uygun olmayan tepki ve davranışları önlemek ya da böylesi uygunsuz eylemler için, yapana karşı uygulanan üzüntü, sıkıntı, acı verici işlem.

İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenerek yapılan çalışma

Bir olayı tespit etme, kesinleştirme, fiksleme.

Çalışanın haklı bir mazereti veya izni olmadan işyerine gelmesi gereken gün ve saatlerde işyerine gelmemesi. İş Kanunu açısından bu durum daha çok 25. maddenin 2. fıkrasında yer alan ve İşverenin haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanmasına olanak veren devamsızlıkları ifade etmekte kullanılır.

Devamsızlık örneği için tıklayınız.

Dalgıçlık, balık adamlık, inci, midye avcılığı, dalyan, voli gibi deniz, göl, akarsularda ve su altında iş yapma zorunluğu olan işlere denir.

Kanunda yazılı olan görevleri yerine getirmek üzere branşları Kurum tarafından belirlenecek uzman hekimlerden oluşan Sağlık Kuruludur. Kurul; Millî Savunma Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Yüksek Öğretim Kurulu, en fazla üyeye sahip işveren, işçi ve kamu çalışanlarını temsil eden konfederasyonlar, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu, Türk Tabipleri Birliği, Türkiye Ziraat Odaları Birliği ile Kurum tarafından görevlendirilecek birer uzman hekimden oluşur.

Bir işçiye, zaman hesabı ile ve bir günlük çalışması karşılığı verilen ücrete denir.

Genel tatil günleri şunlardır: 1. 23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramıdır. 2. 19 Mayıs günü Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı günüdür. 3. 30 Ağustos günü Zafer Bayramıdır. 4. Ramazan Bayramı; Arefe günü saat 13.00'ten itibaren 3,5 gündür. 5. Kurban Bayramı; Arefe günü saat 13.00'ten itibaren 4,5 gündür. 6. 1 Ocak günü yılbaşı tatili, 7. 1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü ve 8. 15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü tatilidir.

Genellikle küçük yaşta, bir zanaat öğrenmek amacıyla bir ustanın yanında çalışan kimse. Mesleki Eğitim Kanunu gereğince çırakların hukuki durumları ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

İş hukuku sözleşmelerinin farklı nedenler ile feshedildiğini karşı tarafa bildiren fesih bildirimi örnekleri.

İşverence düzenlenen ve işverenin, bir ay içinde çalıştırmış olduğu sigortalıların, bütün sigorta kollarına tabi olan sigortalılar ile malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olmayan sigortalıların, sigorta primleri hesabına esas tutulan kazançlar toplamı ve prim ödeme gün sayıları ile sigorta primlerini gösteren bir belgedir.

Yapımı fazla insan gücü isteyen veya tehlike derecesi çok olan işler demektir. Bu husustaki mevzuatta az tehlikeli-tehlikeli-çok tehlikeli işler ayrı ayrı gösterilir ve kimler tarafından yapılmaması gerektiği belirtilir.

İşyerinde işçilerin çalıştığı, işyeri yönetmeliği, iş sözleşmesi veya diğer kurallar gereğince belirlenmiş veya işveren tarafından önceden belirlenerek ilan edilmiş saatler.

Çalışma saatleri örnekleri için tıklayınız.

Dış ülkelerdeki büyükelçi, elçi, daimi delege ve daimi misyona bağlı olmak üzere, gerektiğinde, Çalışma Bakanlığınca kurulan bürodur. Çalışma müşavirleri, bulundukları ülkelerde çalışan Türk işçilerinin hak ve menfaatlerinin korunmasında, bağlı oldukları misyona yardımcı olurlar. İş hayatı ile ilgili işlemleri yürütürler.

Uluslararası Çalışma Örgütü ya da ILO, ülkelerdeki çalışma yasalarında ve bu alana ilişkin uygulamalarda standartları geliştirmek ve ileriye götürmek gibi bir amaçla kurulan Milletlerarası kuruluştur.

Muvazzaf askerlik ödevi dışında manevra veya herhangi bir sebeple silah altına alınan veyahut herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi yüzünden işinden ayrılan işçinin hizmet akdinin bir süre daha yürürlükte kalacağı zamandır. İşçi bu nedenlerle işinden ayrıldığı günden başlayarak iki ay sonra hizmet akdi feshedilmiş sayılır.

Bulunduğu görevin değiştirilmesi, başka bir göreve tayin. Yapığı işten başka bir işe verilmek.

Esnek çalışma, çalışanların mesai saatleri, çalışma yeri, çalışma günleri baz alınarak hazırlanmış yasadaki klasik kurallardan farklı ancak yine yasanın izin verdiği çerçevede hazırlanabilen işyerine özgü bir çalışma sistemidir. Esnek çalışma saatlerine sahip olan şirketlerin mesailerine başlama saatleri ve mesailerini sonlandırma saatleri diğer şirketlere göre farklı olabilir.

Esnek çalışma örnekleri için tıklayınız.

Bkz. Gündelik, Günlük Ücret

İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamasıdır. Bildirimsiz, kıdem tazminatı ödenmeksizin işe haklı nedenle derhal son verme nedenidir.

Fazla çalışma ücreti söz konusu olmaksızın, normal çalışma karşılığında verilen ücrettir.

Tür değiştirme ise Ticaret Kanunu hükümlerine göre bir sermaye şirketin hukuki tipinin başka bir sermeye şirketi tipine veya bir kooperatifin bir sermaye şirketine tüm aktif ve pasifi ile birlikte dönüşmesidir. Hangi tipin hangi tipe dönüşebileceği TTK 181. maddesinde sayılmıştır.

Çalışmanın sadece yılın belirli bir döneminde yoğunlaştığı işyerleri.

Bir işi en uygun zaman süresi içinde bitirebilmek için yapılan bilimsel çalışmaya denir.

İkale. Tarafların karşılıklı olarak anlaşmak suretiyle iş akdini sona erdirmeleri.

İşverence, her ödemede ödemenin ayrıntılarını da gösteren, imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan ve işçiye verilen bir pusuladır.

Arabulucu, sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getirerek onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini ve aralarında iletişim sürecinin kurulmasını sağlamaya çağlayan tarafsız üçüncü kişidir.

İşyeri açan veya bir işyerini devralan bir işverenin Sosyal Güvenlik Kurumuna vermekle yükümlü olduğu belgedir.

İş Kanununun bazı hallerde öngörmüş olduğu ve işvereni, işçiyi çalıştırmaktan alıkoyan halleri ifade eder. Örnek olarak, Çocukları çalıştırma yasağı , Yer ve su altında çalıştırma yasağı , Gece çalıştırma yasağı , Analık halinde çalıştırma yasağı , ağır ve tehlikeli işlerde çalışacak işçileri rapor almaksızın çalıştırma yasağı v.b. sayılabilir.

Bir işyerinin fabrikasında veya idare bölümünde belli bir departmanın yürüttüğü faaliyet alanından o departmanı kapatmak suretiyle çıkmak.

Departman kapatma örnekleri için tıklayınız.

İşçinin işini yaparken mesleki olduğu kadar, iş terbiyesi, iş güvenliği, işçi sağlığı, iş idaresi konularında da yetiştirilmesini gaye alan eğitimdir.

İşçi ücretlerinin haczedilemeyen bir parçasıdır. İş Kanunu 35. Maddesine göre; İşçilerin aylık ücretlerinin dörtte birinden fazlası haczedilemez veya başkasına devir ve temlik olunamaz. Ancak, işçinin bakmak zorunda olduğu aile üyeleri için hakim tarafından takdir edilecek miktar bu paraya dahil değildir. Nafaka borcu alacaklılarının hakları saklıdır.

Bir işte çalışanların bir kısmı işten alındığı halde üretimde düşüş olmaması o işte gizli işsizlik bulunduğunu anlatır. Yani, bir işte üretim miktarını sağlamaya yeter sayıdan fazla işçi çalıştırılması hali gizli işsizliğin belirtisidir.

Çalışan sayısının İşveren kararı ile azaltma.

İşçinin yapmayı üstlendiği işle ilgili olarak kendisine ihtiyaç duyulması halinde iş görme ediminin yerine getirileceğinin kararlaştırıldığı kısmi süreli iş ilişkisi.

Çağrı üzerine çalışma örnekleri için tıklayınız.

Günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında o yerin gelenekleri ve işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere verilen ve çalışma süresinden sayılmayan dinlenme zamanına ara dinlenmesi denir

Ara dinlenmesi örnekleri için tıklayınız.

İşyerinin bütününü veya bir bölümünü ilgilendiren ve çalışanları da ilgilendiren konularda İşverenin yetkili organlarınca alınması gerekli olan karar. Örneğin, toplu işçi çıkarma kararı.

İşin başından sonuna kadar gereğinin yapılması sevk ve idaresi anlamını taşır.

Tek başına, özel binada bulunan veya herhangi bir binanın bazı kısımlarını kapsayan üstü ve her yanı kapalı işyeridir.

Gerek bir arıza sırasında gerek bir arızanın mümkün görülmesi halinde yahut makineler veya araç ve gereç için hemen yapılması gerekli acele işlerde, yahut zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkmasında, işyerinin normal çalışmasını sağlayacak dereceyi aşmamak koşulu ile işçilerin hepsi veya bir kısmına yaptırılan fazla çalışma durumu.

Yalnız üstü kapalı olup, yanları kısmen veya tüm açık olan baraka, sayvan ve sundurma gibi yerler içindeki işyeridir.

Haklı nedene dayanmayan fesih. Doğru bir yasal kavram değildir, doğrusu haklı nedene dayanmayan fesihtir.

Çalışan sayısının azalması.

İş hukuku sözleşmelerinin feshinden evvel, feshin son çare olması ilkesi gereğince, karşı tarafa sözleşmenin, benzer hallerin sürdürülmesi halinde feshedileceğini karşı tarafa bildirme.

İşverenin işe alma serbestiyetinin bir sınırı olarak İş Kanununda bazı hallerde işe alma bazı hallerde ise işe geri alma zorunluluğunu ifade eden kavram.

İşveren tarafından işçide oluşan, işçi tarafından ise işverende oluşan zorlayıcı nedenler ile iş akdinin derhal ve bildirimsiz olarak fesih sebepleridir.

Haftalık 45 saate kadar olan, önceden işyeri kuralları ve iş sözleşmesi ile belli edilen, yasal çalışma süresi baz alınmak suretiyle altında veya üstünde belirleme yapılabilen, ya da fiilen gerçekleşebilen işçinin haftalık ya da günlük iş yapma süresi.

Çalışma süreleri örnekleri için tıklayınız.

Özel istihdam bürosu aracılığıyla ya da holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde görevlendirme yapılmak suretiyle kurulan süreli iş ilişkisidir.

İşçinin işyerinde eylemli olarak işe başlama halini ifade eder. Tek bir işçi için olduğu gibi işçi postaları için de kullanılır.

14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış işçi niteliğinde olan çocuğa denir.

Üstü ve her yanı açık, yol, köprü, bina inşaatı gibi açık havada çalışılan işyeridir.

İşçi tarafından iş akdinin haklı veya geçerli bir nedene dayanmadığı iddiası ile açılan işe iade davası sonucunda mahkemece verilen ve en çok 4 aya kadar geçersiz fesih nedeniyle boşta geçmiş, çalışılamamış ve bu nedenle ücreti ödenmek suretiyle ile tazmin edilmesi gereken süre.

Boşta geçen süre tazminatını hesaplamak için tıklayınız.

Fazla çalışmada bulunan çalışan isterse fazla çalıştığı zaman karşılığı çalışmadan geçirilen zaman.

Yapılan işin miktarı esas tutularak tayin edilen ücret sistemidir. Yapılan her iş birimi için ödenen ücrettir. Zaman bahis konusu değildir. Bir metre dokuma, bir metre küp kazı, bir takım pijama dikimi için şu kadar lira gibi.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun uygulama alanı dışında bırakılmış ve Sosyal Sigorta imkânlarından mahrum olan kimselerdir. Bu durumda olanlar kanunun 6. maddesinde belirtilmiştir.

İşyerinde farklı araçlar ile görüntü, video kaydı yapılması, ses kaydı yapılması.

İş yerindeki İş Sağlığı ve Güvenliğini sağlamaya yönelik hazırlanan kural, politika ve prosedürlerin bir araya getirilmesi sonucunda oluşan doküman

İşyerinde istihdam edilen geçici işçi statüsündeki işçinin ücreti.

Ön ödeme, Alacağından düşülmek üzere önceden yapılan ödeme.

Avans örnekleri için tıklayınız.

İş Kanunu ve Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak belli yaş gruplarındaki çocuk ve gençleri çalıştırma.

Kıdem tazminatının ödenmesini gerektiren bir hal olmadığı halde işçiye yapılan ve kıdem avansı olarak muhasebeleştirilen ödeme.

Süresi belirli olan bir sözleşmenin sona ermesi hali.

Belirli süreli iş sözleşmesi örneği için tıklayınız.

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan bu nedenle de çalışması belli izin ve koşullara bağlanmış olan işçi.

Çalışanın yıllık izinde olduğu günler karşılığında bir çalışmaya bağlı olmaksızın otomatik olarak kazandığı ve yıllık izne çıkarken peşin ödenmesi gereken ücret.

Türkiye’de iş hukuku alanında, 1865’te çıkarılmış ilk yazılı iş hukuku belgesidir. Dilâver Paşa adındaki ilk EREĞLİ Livası Kaymakamı ve Madeni Humayun Nazırı tarafından hazırlanmıştır. Maden Kömürü işçilerinin hukukunu düzenleyen hükümleri kapsar. Padişah tarafından onanmadığı için kanun sayılmamaktadır.

Hizmet akdinin kanunda gösterilen haller içinde işçi veya işveren tarafından feshinde ve işçinin kanunda gösterilen çalışmış olma şartını yerine getirmiş olduğu takdirde, işveren tarafından işçiye veya ölümü halinde kanuni varislerine ödenecek tazminattır.

İşin yürütülmesi için gerekli hususların yerine getirilmesi demektir. Çalışma saatlerinin tespiti, işçi postalarının tertibi, makinaların yerleştirilmesi gibi çeşitli hususları kapsar.

Sosyal sigortacılık ilkelerine dayalı, etkin, adil, kolay erişilebilir, aktüeryal ve malî açıdan sürdürülebilir, çağdaş standartlarda sosyal güvenlik sistemini yürütülmesi amacı ile kurulmuş, tüzel kişiliğe haiz devlet kurumudur. Ksc. SGK.

Sözlük anlamı; mükâfat, ikramiye demektir. Teşvik, miktar, kalite, işin riski gibi nedenlerle işçinin normal şartlara göre karşılaştığı durumları karşılamak amacıyla ücrete ek olarak verilen paradır. Sosyal sigorta hukuku anlamında; sigortalının kazancının kanunla belirtilmiş ve sınırlanmış bir oranda kesintisinin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesidir.

Çalışma hayatı ile ilgili mevzuatın uygulanması yönünden Devletin denetleme, teftiş yetkisini ifade eder.

Kişinin, içinde bulunduğu topluma karşı çalışma ödevi ile yükümlü olduğunu ifade eder. Herkes gücü ile topluma, bir şeyler katmak zorunluğundadır. Anayasanın 49. Maddesi bu ödevi şöyle tanıtır. “Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir.”

Çalışmak eylemi

İşçinin işini göremeyecek nedenler ile işe gelememesine neden olacak hallerden birinin oluşması halinde İşveren tarafından iş akdinin kıdem tazminatı ödenecek şekilde ve derhal sona erdirilebilmesi hali.

En çok otuz iş günü süren işlerde çalışan işçi.

Mevsimlik olarak çalışan işyerleri için çalışmaya başlanan dönemi belirtir.

İşçinin bir günde çalışarak geçireceği süredir.

Eylemli olarak çalışılmadığı halde iş kanunu yönünden çalışılmış gibi hesaba katılan hallerdir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında hizmet akdine tabi sigortalı sayılanlar için sigortalılık; çalışmaya, mesleki eğitime veya staja başladıkları tarihten itibaren başlar. İşverenler, söz konusu sigortalıları bu tarihlerden önce sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmek zorundadır.

İşçi niteliğinde olmayan ve kamu hizmetlerinde görev almış memur ve müstahdem gibi hizmetlilerdir.

Çalışan işçinin yorgunluğunu gidermek amacıyla bir süre istirahat etmesidir.

İş akdi devam ederken.

Bkz. Çalışma nizamı

Vergi, sigorta primi gibi çeşitli kesintiler yapılmadan evvel tahakkuk eden ücrettir. Bkz. Temel Ücret.

Niteliği bakımından en çok otuz iş günü süren iş.

Yoğunlaştırılmış iş günleri veya haftalarından sonraki dönemde işçinin daha az sürelerle çalıştırılması suretiyle, toplam çalışma süresinin çalışması gereken toplam normal süreyi geçmeyecek şekilde denkleştirilmesi ile yapılan çalışmaya denkleştirme çalışması denir.

Denkleştirme örnekleri için tıklayınız.

İki ücret ödeme günü arasındaki zaman parçasıdır.

Savunma isteme, açıklama yapılmasını isteme.

Alt işveren nezdinde çalışan işçi

Alt İşverenlik örnekleri için tıklayınız.

Bir iş sözleşmesine dayanarak işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişi.

İşçinin ücretli yıllık izinde bulunduğu zaman bir iş karşılığı olmaksızın kanuna uygun olarak işverence ödenen ücrettir.

Bir işçinin, işyerine giriş tarihi itibariyle, dolan her yıl o işçi için bir hizmet yılıdır. Toplamı hizmet süresini ifade eder.

Bir kimsenin dilediği meslek, sanat veya işi kendi iradesi ile seçip çalışabilmesidir. “Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir. Özel teşebbüsler kurmak serbesttir. Devlet, özel teşebbüslerin milli ekonominin gereklerine ve sosyal amaçlara uygun yürümesini, güvenlik ve kararlılık içinde çalışmasını sağlayacak tedbirleri alır.” Anayasa M. 48 Çalışma hürriyeti aleyhine işlenecek suçlar için Türk Ceza Kanununun 117 nci maddesinde çeşitli cezalar öngörülmüştür.

İşçiye iş, işverene işçi bulmak ve bu faaliyetle ilgili diğer ödevlerini yerine getirmek amacıyla kurulmuş ve bu görev tekelinde olan Çalışma Bakanlığı’na bağlı Devlet Kuruluşudur.

Ücret isteme hakkının sona ereceği zaman süresidir. 5 sene içinde istenmeyen ücret zamanaşımına uğrar.

Yıllık ücretli izinde bulunan bir işçinin çalışma yasağını ifade eder.

Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi.

Belirli süreli iş sözleşmesi örneği için tıklayınız.

En geç saat 20.00'de başlayarak en erken saat 06.00'ya kadar geçen ve her halde en fazla on bir saat süren dönemde yapılan çalışma

Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırkbeş saatin altında belirlendiği durumlarda Kanunda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırkbeş saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır.

Sözleşmenin yazılı olarak yapılmadığı veya çalışanın işe başlamış olmasına rağmen sözleşmeyi imzalamaması halinde çalışana sözleşmenin ve çalışmanın şartlarının işveren tarafından yine yazılı olarak bildirilmesi gerekir ki bu durum çalışma şartlarının bildirilmesidir.

Ara dinlenmeleri kavramının bir parçası olarak işçilerin insani dinlenme ihtiyaçlarının bir gereği olarak uygulamada yemek molası olarak adlandırılan işe ara verme zamanı.

Hizmet akdinin feshedileceğinin karşı tarafa haber verilmesidir.

İş hukuku uyuşmazlıklarından kaynaklanan alacak, tazminat, tespit vb. iş davalarına bakmakla görevli hukuk mahkemesidir.

Asgari ücreti saptayan ve bunu ilan eden komisyona (Asgari Ücret Tespit Komisyonu) denir.

Mevzuatta belirtilen süre kadar çalıştıktan veya gerekli gün sayısı kadar prim ödeme ve belirlenen yaşa erişmiş olmak şartıyla yasalarla sağlanan haklardan yararlanarak işinden ayrılmak ve sosyal güvenlik kurumundan maaş almaya ve sağlık ve diğer sosyal hizmetlerden devam etmeyi ifade eden hukuki statüdür.

Emeklilik örnekleri için tıklayınız.

Sanayie ait işlerde onsekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasaktır. Onsekiz yaşını doldurmuş kadın işçilerin gece postalarında çalıştırılmasına ilişkin usul ve esaslar Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Çalışma Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikte gösterilir.

Bkz. Parça üzerine/başına hizmet.

Bkz. İşçi postaları

İş akdinin geçerli sona erdirme nedenlerinden biri olan işçinin hatalı davranışı yetersizliği ve işverenden kaynaklanan işletmesel sebeplerle fesihlerini ifade eder.

Yetersizlik sebebiyle fesih örnekleri için tıklayınız.

Türkiye İş Kurumu'nun kısaltılmışı. Eski İş ve İşçi Bulma Kurumu.

İşyerinin, işin görüldüğü yerin bir yerden başka bir yere taşınması.

Açıklama, izah.

Birden çok işçinin meydana getirdiği bir takımı temsilen bu işçilerden birinin, takım kılavuzu sıfatıyla işverenle yaptığı sözleşme.

Çağrı üzerine yapılan çalışma karşılığı belirlenen ücret.

Çağrı üzerine çalışma örnekleri için tıklayınız.

Birleşme, Türk Ticaret Kanununa göre iki veya daha fazla şirketin birleşmesi; bölünme bir şirketin veya kooperatifin birden fazla şirkete ya da kooperatife bölünmesi. Tam bölünme veya kısmi bölünme adı altında iki türlüdür. Tür değiştirme ise Ticaret Kanunu hükümlerine göre bir sermaye şirketin hukuki tipinin başka bir sermeye şirketi tipine veya bir kooperatifin bir sermaye şirketine tüm aktif ve pasifi ile birlikte dönüşmesidir. Hangi tipin hangi tipe dönüşebileceği TTK 181. maddesinde sayılmıştır.

Birleşme bölünme tür değişikliği örnekleri için tıklayınız.

Çalışanın iş akdi devam ederken ölmesi.

Özel istihdam bürosu aracılığıyla ya da holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde görevlendirme yolu ile süreli olarak çalışan işçi

İş Sözleşmesine konu olan görevin çerçevesini ve içeriğini bildiren işyeri evrakı.

Aklama belgesi.

İşyerinde, işçilerin görebileceği bir yere tespit edilmiş ve işçilere duyurulacak hususların iliştirildiği levhadır.

Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırk beş saati aşan çalışmalar karşılığı normal saat ücretinin yüzde elli fazlası olarak ödenen ücret türü

Normal çalışma ücretine göre belirli bir yüzde fazlası ile ödenen ücrettir. Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir.

Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma

Eşitlik ilkesine ve ayrımcılık yasağına aykırı davranma yasağı.

Asıl işverenin işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler için alt işveren ile yapılan çalışma

Alt İşverenlik örnekleri için tıklayınız.

Kalıtım, soydan soya aktarılan.

Noteri vasıta kılarak yapılan tebliğ.

Kısmi Çalışma

Bkz. Çalışma mevzuatı.

Bir iş gücü piyasasında emek arzının hangi oranda talep ve işe yöneltilmiş olduğunun oranıdır.

Geçime ancak yetecek düzeyde bir ücret demektir. Hizmet akdi ile çalışan her türlü işçi, gemi adamı ve gazetecilere normal bir çalışma günü karşılığı olarak ödenen ve işçinin en az gıda, mesken, giyim, sağlık, aydınlatma, taşıt, kültürel ve eğlenme gibi zorunlu ihtiyaçlarını, cari fiyatlar üzerinden karşılamaya yetecek miktarda olan bir ücrettir.

İşçinin iş yapabilme yeteneğidir.

Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuzbeş saatten fazla olamaz. Ancak, 15 yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre günde sekiz ve haftada kırk saate kadar arttırılabilir. Ayrıca 4857 sayılı İş Kanunu’nun 69 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen gece dönemine rastlayan sürelerde yapılan işlerde 18 yaşını doldurmayan işçiler çalıştırılamaz.

İşveren tarafından doldurularak Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen ve kurumca sigortalının tescil edilmesine yarayan bir bildirgedir.

Sigortalıya iş kazası, meslek hastalığı veya hastalığı halinde sağlığı ile ilgili olarak yapılan ve kanunda gösterilmiş olan yardımlardır.

Bir işçinin, işyeri yönünden o işyerinde çalışmış olarak veya çalışılmış sayılarak geçirdiği süreyi, işçi yönünden tüm çalışma hayatını ifade eder.

Devletin çocuklu aileler için yaptığı destekler arasında çocuk parası adı altında birçok farklı destek bulunmaktadır. Çocuk parası, doğum parası, bez ve mama yardımı, süt parası gibi birçok nakdi ödenek ile çocuklu ailelerin maddi açıdan desteklenmesi sağlanmaktadır. Çocuk parası adı altında verilen yardım ise Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sağlanmaktadır.

İş Sözleşmesinde kararlaştırılmış olması şartı ile tarafların iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilmesine olanak tanıyan süredir. Bu süre bireysel iş sözleşmelerinde en çok 2 ay, toplu iş sözleşmelerinde ise en çok 4 aya kadar olabilir.

Deneme süresinde fesih örnekleri için tıklayınız.

İş akdinin çalışan tarafından İş Kanunun 24. maddesindeki hallerden biri sebebiyle feshedilmesi.

Fesih örnekleri için tıklayınız.

İşyerinin değişmesi.

Bkz. Yıl

İş ihtilaflarında, tarafların uyuşmazlıktan önce veya sonradan anlaşarak hakemliğine başvurdukları kişi veya çoğu zaman kurul.

İş Kanunu’nun uygulandığı işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.

Ara dinlenmeleridir.

Müşteri tarafından ihtiyari olarak garsona verilen paradır. Yüzde sayılmaz ve yüzde usulüne dahil edilmez. Bkz. Yüzde usulü.

24 saatlik süre içinde en az 3 işçi postası çalıştırılacak şekilde düzenlenen çalışma biçimi

İşçinin İş Kanunun 18. maddesi uyarınca iş sözleşmesi, mevzuat ve diğer düzenlemeler gereğince kendisinden beklenen şekilde davranmaması, hatalı davranması neticesinde iş akdinin işveren tarafından ihbarlı ve kıdem tazminatı verilecek şekilde feshedilmesidir.

İhbar süreleri, İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için 2 hafta, İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için 4 hafta, İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için 6 hafta, İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için 8 haftadır.

5510 sayılı Kanun gereğince İşverenlikçe SGK'na çalışanın doğum öncesi veya sonrası rapor alması ile yaptığı bildirim.

Analık bildirimleri için tıklayınız.

İş akdinin İşveren tarafından feshedilmesi

100 den fazla çalışanı bulunan işyerlerinde oluşturan ve izin işlerini yöneten, planlayan, kullanılmasını temin eden kurul.

Paradan gayri iktisabı kabil her türlü maddi ve gayri maddi bütün servet unsurlarıdır. (Türk Hukuk Lügatı)

Gerekli olması halinde işçiye, işyeri hekimi tarafından verilen ve işyerinde çalışabilir durumda olduğunu bildiren belgedir.

Sigortalı bir işte çalışırken kendi kusur ve kabahati olmadan işini kaybeden, çalışmaya hazır olan, zihni ve bedeni durumu teklif edilecek işte çalışmaya müsait bulunan ve bu kanunda belirtilen diğer vasıf ve şartları haiz olan kimseye işsiz denir.

Yapılacak bir hizmet (iş) hususunda hizmeti veren (işveren) ile hizmeti görerek (işçi) arasında varılan anlaşmadır.

Bkz. İhbar Öneli.

Herhangi bir şüphe ya da olay nedeniyle ve kural olarak genel uygulama yapılmak şeklinde, genel uygulama değil ise çalışanın açık rızası ile veya çalışan rıza göstermese dahi suçüstü, suç işlenmesi gibi hallerde izin olmadan da yapılabilecek üst veya çalışan eşyası üzerindeki arama.

Staj yapan kimse. Bir kimsenin meslek bilgisini daha da artırmak, becerisini daha da geliştirmek için, çalıştığı kurumun, kuruluşun değişik bölümlerinde çalışarak geçirdiği dönem.

İşçinin iş akdinin İş Kanunun 25. maddesinin 2. fıkrasındaki haller ile ve kıdem tazminatı ödemeden ve herhangi bir ihbar tazminatı da ödemeksizin derhal feshi hali.

Alt işveren tarafından yapılan işlemler.

Alt İşverenlik örnekleri için tıklayınız.

Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırkbeş saatin altında belirlendiği durumlarda kanunda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırkbeş saate kadar yapılan çalışma.

Deneme süresi içinde gerçekleşen feshi ifade eder.

Deneme süresinde fesih örnekleri için tıklayınız.

Devretmek eylemi. İş kanunu açısından devir iş sözleşmesinin, işyerinin ve işçinin özlük haklarının devri durumlarını ifade etmekte kullanılır.

Devir işlemleri örnekleri için tıklayınız.

Rıza göstermeyi ortaya koyan yazılı belge.

İşçi tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesidir.

Geçici işçi. Özel istihdam bürosu üzerinden sağlanan işçi.

Zorunlu sigortalı olmak için aranan şartları taşımayan veya bu şartları sonradan yitirdiği için zorunlu sigortalılık kapsamına giremeyen kişilerin isteğe bağlı olarak prim ödemek suretiyle uzun vadeli sigorta kollarına ve genel sağlık sigortasına tâbi olmalarını sağlayan sigortadır.

Bkz. Disiplin Kurulu.

İş talebinin iş arzını tam olarak veya tama yakın bir tarzda karşılaması halidir.

İşyeri seviyesinde toplu iş sözleşmesi de denir. Belirli bir işyeri veya işyerlerinde uygulanmak amacıyla yapılmış toplu iş sözleşmesi demektir. Bu tip toplu iş sözleşmesini yapma yetkisi sendikalara aittir.

Kanunla gösterilmiş bir tatil olmayıp, hizmet akdinde (iş sözleşmesinde) tatil olarak tayin edilen zamandır.

İşverenin İş Kanunu 25. maddeye dayanarak iş akdini feshetmesi

Mobbinge maruz kalan işçinin bu nedenle iş akdini feshetmesi hali.

Şirket tarafından kullanılan kullandırılan araç.

İşyerlerinde disiplin kurallarının belli bir düzen içinde yürütülmesi amacıyla hazırlanmış kuralları ve ihlalleri, ihlaller neticesinde verilecek yaptırımları ve işlemleri düzenleyen yazılı kurallar bütünü.

Disiplin işlemleri örnekleri için tıklayınız.

Sosyal Sigortalar Kurumunun anlaşarak kendi adına hasta muayene ve tedavisi yapma, rapor düzenleme yetkisi verdiği hastane veya sair sağlık tesisini ifade eder.

Belli bir süredir içeriğinde fazlaca bir değişiklik olmaksızın kullanılagelen form örnekler.

İşveren işin devamı sırasında eşitlik ilkesine uygun işlem yapmaması nedeniyle çalışan tarafından fesih hakkının kullanılması.

Eksik gün çalışanların 30 günden az çalışmaları durumunda, kişi bazında kaç gün eksik geldikleri, neden gelmedikleri, günlük prime esas kazançlarının eksik bildirilmesi durumudur. Eksik gün bildirimi, bağlı bulunduğunuz SGK'nın ilgili birimine, en geç sonraki ayın 23'üne kadar teslim edilmek zorundadır.

Alacaklı, borçluya ait olup onun rızasıyla zilyedi bulunduğu taşınırı veya kıymetli evrakı, borcun muaccel olması ve niteliği itibariyle bu eşyanın alacak ile bağlantısı bulunması hâlinde, borç ödeninceye kadar o şeyleri iade etmemek ve gerekirse paraya çevirterek alacağını alma yetkisi veren hak.

Bireysel Emeklilik Sistemi

Bes örnekleri için tıklayınız.

İşyerinin İş Kanunu veya Borçlar Kanunun işletme devri hükümleri gereğince veya birleşme, bölünme veya tür değişikliği gibi hallerde yeni bir işverene devredildiğinin kabul edildiği hallerin tümü.

Paradan gayri şeyler. Bkz. Ayn.

Sosyal Sigortalar Kurumuna ödenecek primlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç, sigortalının bir ay için prime esas tutulan kazancının otuzda biridir.

Çalışanın ücretinin ödenmesi bakımından iş sözleşmesi, işyeri yazılı kuralları veya işyeri teamüllerinde oluşmuş zamanlar.

Ölen sigortalının hak sahiplerine aylık bağlanması veya toptan ödeme yapılması ve cenaze masrafı verilmesi şeklindeki sigortadır.

Birden çok kişinin meydan getirdiği takım adına takım sözleşmesi yapmaya yetkili kişidir.

İş uyuşmazlığında işçi tarafı topluca hareket eder durumda ise – örgütlü veya örgütsüz – buna toplu uyuşmazlık denir.

Bir malın satışında ilan veya fiyat listesi veya etiket ile umuma arz olunan veya ticaret odaları ile belediyeler ve borsalar gibi yetkili yerlerce saptanan fiyattır. (Türk Hukuk Lügatı)

Sosyal Sigorta anlamında; çocuğun ana rahmine düşmesinden, doğum, emzirme aşamalarını içine alan sürede yasanın öngördüğü yardımlardan yararlanma halinde bulunmayı ifade eder.

Bir işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi dahil, en az bir yıl çalışmış olan işçilere verilen ücretli izin türü.

İşçinin işini görmesi sırasında kusurlu bir davranış veya deneyimsizliği nedeniyle iş yerinde bir zarar meydana getirmesidir.

Çalışanın izin kullanacağı neden, tarih, yer gibi konuları belirttiği belge.

Vücudun ve ruhun esenlik içinde bulunması durumu, esenlik.

Staj döneminde alınan ücret.

Birleşme, Türk Ticaret Kanununa göre iki veya daha fazla şirketin birleşmesi; bölünme bir şirketin veya kooperatifin birden fazla şirkete ya da kooperatife bölünmesi. Tam bölünme veya kısmi bölünme adı altında iki türlüdür.

Birleşme bölünme örnekleri için tıklayınız.

Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır.

Belli nedenler ile işin durması ve buna bağlı olarak işçinin iş görme ediminin de durması.

İşyerinden kaynaklanan nedenler örneğin zorunlu nedenler ile işin durması, ekonomik nedenler, teknik nedenler.

İşçilerin sağlık sebebiyle istirahatli bulundukları süreçte bazı şartların sağlanması kaydıyla sosyal sigortalar kurumunca yapılan ödeme

Sözleşme ile işçinin beher çocuğu için işveren tarafından verilen sosyal yardım niteliğinde bir miktar paradır, ayn da olabilir.

Yasada gösterilen hallerde işyerini resmi makamlara bildirme zorunluğudur.

Bir işverenin ilk defa sigortaya tabi olacak veya daha evvel sigortalı olmuş bir işçiyi işe alması halinde, Sosyal Güvenlik Kurumuna vermekle yükümlü olduğu belgedir.

İşçinin işyerinde işini yaparken bir buluş gerçekleştirmesidir. Bu halde buluşun işverene ait olacağına dair sözleşmede şart varsa veya işverenin malzemesi ile bu buluş yapılmışsa buluş işverene ait olur.

İşyerinde faaliyetin tamamen durmasına neden olacak tarzda, işverenveya işveren vekili tarafından kendi kararıyla veya bir kuruluşun verdiği karara uyarak, işçilerin topluca işten uzaklaştırılmasına lokavt denir

Fazla çalışmanın saat olarak ifadesidir. Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz.

İş Kanunu uygulanan işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir. Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir.

Sürekli iş göremezlik geliri veya malullük aylığı verilen hallerde, sigortalının veya Sosyal Güvenlik Kurumunun isteği üzerine son durumun saptanması amacıyla yapılan sağlık muayenesidir.

İşyerinde işveren adına hareket eden ve işin ve işyerinin yönetiminde görev alan kimselere denir.

Önceden saptanmamış olup hekim raporu ile veya işveren tarafından işçiye verilen dinlenme imkânıdır. Ücretli veya ücretsiz olabilir.

Kadın işçilerin doğumdan önce ve sonra sekizer hafta olmak üzere toplam onaltı haftalık süre içinde çalıştırılmamaları esastır. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir.

Özel Nitelikli Kişisel Verilerden sayılan kişinin sağlığına ilişkin bilgilerin tümü

İşveren tarafından iş akdinin kıdem tazminatı ödenmeyecek şekilde ve sebepler ile sona erdirilmesi.

İşçinin işe başlaması.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri

Doğum sonrası analık izninin bitiminden itibaren veya evlat edinme halinde altmış güne kadar haftalık çalışma süresinin yarısı kadar verilen ücretsiz izin türüdür.

Doğum sonrası çalışma örnekleri için tıklayınız.

İşçinin çalıştığı günler göz önüne alınarak bir güne düşen gündeliğidir.

Sigortalılarla işverenlerinin bir ay için ödeyecekleri, nelerden ibaret olduğu kanunda gösterilmiş, prime esas teşkil edecek ücretlerin brüt toplamıdır. Prime matrah teşkil eder.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4. Maddesine uygun durumda bulunanlar bu madde gereğince sigortalı olarak sayılmasına denir.

Bkz. Kontrol muayenesi

İş akdinin çalışan tarafından İş Kanunun 24. maddesindeki veya 1475 sayılı Mülga İş Kanunu 14. maddesinde sayılan hallerden biri sebebiyle ve kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde feshedilmesi.

Fesih örnekleri için tıklayınız.

İş hukuku sözleşmelerinin farklı nedenler ile feshedildiğini karşı tarafa bildiren yazılı belge.

Bir başka kişi veya kurumdan ihtiyaç duyulan bir konuda hizmet alma durumu.

Bir işyerinde uygulanan her türlü izne ilişkin kurallar bütünü ile uygulanma şekilleri.

Fabrika, atölye, maden ocağı, tarım işletmesi vb. gibi bir işyerinde, belli bir ücret karşılığında bedenini, kafa gücünü ya da bunlarla birlikte el uzvunu kullanarak üretim yapan kimse.

Sigortadan yaşlılık aylığı alma yaşına gelmemiş olmasına rağmen, yapılan tıbbi muayene sonucunda o yaştaki bir insan durumunda olduğunun saptanması hali

Bir işçiye, işveren tarafından, belirli bir süre içinde (saat, gün, ay) verilmesi taahhüt edilmiş işin miktarıdır.

Bünyesinde işçi istihdam eden kimse, mahiyetinde istihdam ettiği işçinin çalışmasından kaynaklanan zararlardan sorumluluğunu ifade eder.

İşyerinde iş kazası meydana gelen bir işveren veya işveren vekilinin ilgili makama yaptığı bildirime denir.

Üzerinde kendisine ait olamayan bir para, eşya mal olma durumu.

Bir işyerinde kısa çalışma uygulaması yapılması için yönetim organınca alınan karar.

İş akdinin istifa, fesih, ikale, belirli sürenin dolması gibi edenler ile sona ermesi, hüküm ve sonuçlarının sona ermesi.

Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre iki veya daha fazla şirketin birleşmesi.

Birleşme örnekleri için tıklayınız.

Tür değiştirme Ticaret Kanunu hükümlerine göre bir sermaye şirketin hukuki tipinin başka bir sermeye şirketi tipine veya bir kooperatifin bir sermaye şirketine tüm aktif ve pasifi ile birlikte dönüşmesidir. Hangi tipin hangi tipe dönüşebileceği TTK 181. maddesinde sayılmıştır.

Bölünme örnekleri için tıklayınız.

Hizmet akdinin parça üzerine yapılması şeklidir. Ücret, zaman itibariyle olmayıp yapılan işe göre verildiği takdirde dahi işçi muayyen veya gayri muayyen bir zaman için alınmış veya çalışmış oldukça, hizmet akdi yine mevcuttur; buna parça üzerine hizmet veya götürü hizmet denir.

İş sözleşmesinin yapılması, içeriği ve sona ermesine ilişkin hususları düzenlemek üzere işçi sendikası ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren arasında yapılan sözleşmeyi ifade eder.

İş Kanuna göre otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanması zorunluluğunu ifade eder.

Çalışanın işyerindeki disiplinsizlikleri nedeniyle ve iş sözleşmesi veya işyeri yönetmeliği ve benzeri işyeri disiplin belgelerinde açıkça yer almak kaydıyla ücret kesme cezası verilmesi halinin çalışan bakımından oluşması nedeniyle çalışanın bir ay içinde en fazla iki günlük ücretinin kesilerek ödenmemesi. Kesilen ücret tutarı Çalışma Bakanlığı nezdindeki Fon'a yatırılmaktadır.

Sözleşme hukuken devam ettiği, sonlandırılmadığı, kendiliğinden sonlanmadığı, feshedilmediği, devam ettiği halde tarafların edimlerinin belirlenen süre içinde yerine getirilmemesi ve bu yerine getirmemenin de bir yaptırıma bağlanmamış olmasıdır.

İş sözleşmesini askıya alma örnekleri için tıklayınız.

Yetkili bir organ (kamu organı veya kamusal STK lar veya özel hukuk anlamında kişilerin kendilerine denetlemelerine izin verdikleri kurumlar) tarafından denetleme süjesinin denetleme konusu hakkındaki iş ve işlemlerinin faaliyetlerinin tam olarak uyumlu olup olmadığı konusunda denetleme faaliyeti.

Kısmi zamanlı iş için ödenen ücret.

İş sözleşmesindeki işveren tarafının sözleşme ile değiştirilmesi, işçinin bu sözleşme neticesinde sözleşme ile yükümlendiği yükümlülüklerini yeni işverene karşı üstlenmesi sonucunu doğuran sözleşmelerdir.

Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde, iki ay içinde çalışılmayan süreler için yapılan çalışma.

Bir şeyi, olayı ortaya koyma, öğrenme ve bu durumu belli bir sonucu doğurduğu şeklinde netleştirme. Bir durumu kuşkuya yer vermeyecek bir biçimde gösterme, belirleme, saptama.

Vardiyalar halinde çalışma.

İşçinin izinli olduğu süre içerisinde herhangi bir ücret ödemesinin yapılmadığı izin türü

Otel, pansiyon, kahvehane, gazino, lokanta, dans salonu gibi (hemen orada yenilmesi için çeşitli yiyecek satan ve bulunduran) yerlerde müşterinin hesabının geçirildiği belgedir.

Bazı şartları yerine getirmeyen işyerlerinin ilgili makam tarafından kapatılmasıdır.

Bkz. Sendika

Hiçbir surette üretim veya satışa yönelik olmamak kaydıyla niteliği bakımından sürekli olmasında teknik zorunluluk bulunan işlerde faaliyetin devamlılığını veya işyeri güvenliğini, makine ve demirbaş eşyalarının, gereçlerinin, hammadde, yarı mamul ve mamul maddelerin bozulmamasını ya da hayvan ve bitkilerin korunmasını sağlayacak sayıda işçi, kanuni grev ve lokavt sırasında çalışmak, işveren de bunları çalıştırmak zorunluluğudur.

Karşılıklı anlaşma ile rızaen veya kadın çalışanın veya belli statüdeki çalışanların yasadan kaynaklanan bir hakkı kullanmaları nedeniyle çalışma saatlerinin haftalık 22.5 saat olduğu çalışma şekli.

Görevinden, işinden, bulunduğu pozisyondan kendi isteğiyle çekilme, ayrılma.

İşveren tarafından İş Kanunu 25. maddesinde sayılan hallerde fesih hakkının kullanılması.

İşveren tarafından iş akdinin kıdem tazminatı ödenecek şekilde ve sebepler ile sona erdirilmesi.

Mahkemece işe iade kararı verilen çalışanın işe başlatılmaması halinde İşveren tarafından ödenmesi gereken ve tutarı da mahkemece belirlenmiş olan tazminat tutarı.

İşçinin işe gelmemesi durumudur. Genellikle mazeretsiz ve izinsiz olarak gelmeme hallerini anlatmada kullanılır.

İşletmesel karar örnekleri.

İş akdinin geçerli sona erdirme nedenlerinden biri olan işçinin hatalı davranışlarını ifade eder.

Bkz. Anlaşmalı hekim.

Sürekli iş göremezlik haline düşen bir sigortalıya, durumuna göre, Sosyal Güvenlik Kurumunca yıllık gelirinin belli bir oranının gelir olarak bağlanmasıdır.

Bkz. İzin defteri

Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz haftaya kadar kullandıkları izin türü.

Doğum izin örnekleri için tıklayınız.

İş akdinin çalışan tarafından feshedilmesi.

Çalışan feshi örnekleri için tıklayınız.

Bir kişinin, suç işlendiği şüphesiyle acele hallerde Hakim veya Savcı talimatıyla ve adli kolluk tarafından gözetim altına alınma.

İşyerindeki düzenlemeleri içeren kurallar bütünü. Yasanın bir altında yer alan ve taraflar arasındaki ilişkinin kurallarını detaylarını içeren yazılı hukuki belge.

Tarafların karşılıklı olarak iş akdini sona erdirmeleri. İkale.

10 ve daha yukarı işçi istihdam eden işyerinin doldurup her ay İŞKUR'a düzenli gönderdiği çizelgedir.

Belirli zamanda, belirli koşullar ve sınırlarda sır saklama ve rekabet etmeme durumu.

İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili kişi

İşyerinde faaliyetin tamamen durmasına neden olacak tarzda, işveren veya işveren vekili tarafından kendi kararıyla veya bir kuruluşun verdiği karara uyarak, işçilerin topluca işten uzaklaştırılmasına denir.

Kanuni grev için aranan şartlar gerçekleşmeden yapılan grev kanun dışıdır.

1 Mayıs Emek ve Dayanışma günü.

Hiçbir surette üretim veya satışa yönelik olmamak kaydıyla niteliği bakımından sürekli olmasında teknik zorunluluk bulunan işlerde faaliyetin devamlılığını veya işyeri güvenliğini, makine ve demirbaş eşyalarının, gereçlerinin, hammadde, yarı mamul ve mamul maddelerin bozulmamasını ya da hayvan ve bitkilerin korunmasını sağlayacak sayıda işçi, kanuni grev ve lokavt sırasında çalışmak, işveren de bunları çalıştırmak zorundadır.

Verimin meydana gelmesi için harcanan maddi ve manevi insan gücüne veya sonucuna iş denir Bu gücü sarf edene işçi yahut emekçi denilir.

İşçinin tutukluluk haline bağlı olarak İş Kanunun 25. maddesine göre işveren tarafından fesih halinin kıdem ödenmek suretiyle kullanılması.

Disiplin işlemlerine yönelik olarak işverenin aldığı her türlü uyarı, ceza, ihtar kararları gibi her türlü disiplin işlemlerin çalışana bildirilmesi

Bir işyerinde İş Güvenliği yönetmelik ve talimatlarına aykırı davranmak

Verimin meydana gelmesi için harcanan, maddi ve manevi insan gücüne denir. İş karşıtı kullanılır.

Çalışma hayatının düzenlenmesi, çalışanların yaşama seviyesinin yükseltilmesi, çalışanlar ile çalıştıranlar arasındaki ilişkilerin memleket yararına ahenkleştirilmesi, memleketteki çalışma gücünün genel refahı arttıracak surette verimli kılınması, tam çalıştırma ve sosyal güvenin sağlanması ve kanunlarla verilmiş sair görevlerin yerine getirilmesi ile görevli bir Bakanlıktır. Yürürlükteki mevzuat gereği şu an Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’dır.

Çalışan ve iş akdi bakımından öneme sahip ve mutlaka ulaşması gereken bildirimler.

Ara verme.

İş akdinin sona ermesi dolayısıyla işyerinden ayrılan işçi.

İşverenin İş Kanunu 25/I'e göre iş akdini feshetmesi

Yaralanma ya da fiziksel veya zihinsel bir rahatsızlık nedeniyle bazı hareketleri, duyuları veya işlevleri kısıtlanan (kişi). Engeller doğuştan gelebilir veya sonradan geçirilen hastalıklar veya kazalar sonucu ortaya çıkabilir.

Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır. Ücret işverene tabi belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

Denkleştirme dönemleri içindeki çalışma dönemini ifade eden ve birbirinin aynı olmayan saatlerdeki çalışmalar.

Denkleştirme çalışması örnekleri için tıklayınız.

Sigortalı kadının veya sigortalı erkeğin sigortalı olmayan karısının analığı halinde sağlanan yardımlardır.

Analık örnekleri için tıklayınız.

Halk arasında çeyiz parası olarak adlandırılan evlenme yardımı kısaca, SGK'dan aldığı aylık, evlilik nedeniyle kesilen yetim kız çocuklarına bir defaya mahsus olmak üzere devlet tarafından aldıkları aylığın iki yıllık tutarı şeklinde tahsis edilen ödenektir.

İşyerinin belli bir sebep dolayısıyla yeniden açılacak ve faaliyetlerine devam edecek şekilde geçici olarak kapanması.

İşçiler tarafından işçi sendikaların yasal organlarında yönetici olma durumu.

Süresi belirli olmayan sürekli hizmet akitlerinin/ iş sözleşmelerinin feshinde önce durumun diğer tarafa bildirilmesi demektir. İş Kanunu’na göre bu süre işçinin hizmet senesine göre değişir.

Uzaktan çalışma esasına göre çalışan işçinin ücreti.

İş akdinin geçerli sona erdirme nedenlerinden biri olan işçinin kendisinden beklenen şekilde çalışmaması veya işe yeterli olmaması

İş akdi geçerli olmayan bir nedenle sona erdirilmiş işçinin Mahkeme kararı ile veya Arabuluculuk sözleşmesi dolayısıyla yeniden işine dönmesi.

Yürürlükteki iş şartlarının hepsini yahut bir veya birkaçından veya bunların uygulanma tarz ve usullerinden dolayı herhangi bir işyerinde işçi veya işçilerle işveren veya işveren adına hareket edenler arasında çıkan anlaşmazlıktır.

İşçi sayısı 100 den çok olan işyerlerinde, işçilerin ücretli izinlerini düzenlemek üzere kurulan üç kişilik bir heyettir. Kurulma ve çalışma tarzını bu husustaki yönetmelik düzenler.

1. Geçim sağlamak ereği ile sürekli olarak bir kişinin yaptığı iş. 2. Aynı faaliyet grubunda bulunan kimselerin teşkil ettikleri sosyal topluluk. deyiminde kullanıldığı gibi (Türk Hukuk Lügat)

İş hayatında (gece) en geç saat 20 00 de başlayarak en erken sabah 06 00 ya kadar geçen ve her halde en fazla 11 saat süren gün dönemidir.

Sağlık uzmanları tarafından, hastalık, yaralanma ve diğer fiziksel ve zihinsel bozuklukların önlenmesi, teşhisi ve tedavisi ile sağlığın korunması veya iyileştirilmesi hizmeti

Hizmet akdi ilişkilerinde tarafların birbirine yapacağı bildirimlerin bağlı olduğu şekil şartı demektir. Bildirimlerin ilgiliye yazılı olarak ve imza karşılığında yapılması gerekir.

1. Aydan aya verilen ücret. 2. Malullük, yaşlılık sigortaları ile ölüm sigortasında hak sahibi kimselere ay hesabı üzerinden hesaplanarak verilen para.

Bir işçi için; işinden ve işinin sağladığı gelirden yarını için güvenlik duymasını, işini kaybetme veya ücretinin düşmesi kuşkusunu ve korkusunu taşımamasını anlatır. İş güvencesi.

Limited şirketlerin kanuni yönetim organı

İşyerinden kaynaklanan nedenler örneğin zorunlu nedenler ile işin durması, ekonomik nedenler, teknik nedenler gibi nedenler ile işyerinde üretim ve istihdamın azalması veya tamamen sona ermesi gibi sonuçlar doğurabilen işletme içi nedenlerdir.

İş akdi sona eren, mevsimlik işte mevsim başında gelmesi gereken, işin askıya alınması halinde askı hali bitiminde veya işe iade davası sırasında veya sonrasında işçiyi işe yeniden başlaması amacıyla işe davet etme halidir.

İşçinin işyerinde bulunduğu sırada, veya işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda yahut işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirildiği sırada veya işveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla meydana gelen ve sigortalıyı bedence veya ruhça arızaya uğratan olaya denir.

İşçilerin sağlık sebebiyle istirahatli bulundukları süreçte bazı şartların sağlanması kaydıyla sosyal güvenlik kurumunca yapılan ödeme

İşçilerin, topluca çalışmamak suretiyle işyerinde faaliyeti durdurmak veya işin niteliğine göre önemli ölçüde aksatmak amacıyla, aralarında anlaşarak veya bir kuruluşun aynı amaçla topluca çalışmamaları için verdiği karara uyarak işi bırakmalarına denir. Bkz. Kanuni grev.

Çalışan ve İşverenin karşılıklı anlaşma ile iş akdini sona erdirmesi.

İşçinin çalışmaya başladığı günle ücret ödeme günü arasında geçen süredir. Ücret en geç ayda bir ödenir. İş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile ödeme süresi bir haftaya kadar indirilebilir.

Mesleğin gerektirdiği becerikliliği kazanabilmek için bir program içinde yapılan çalışmadır. Özellikle işbaşında yapılır.

Teknik bilgilere ve şahsi yeteneğe dayanarak bir işi yapabilme, becerebilme gücüdür.

Genel anlamda; işçi ile işveren taraflarının iş ilişkileri konusunda anlaşamamaları durumunu anlatır.

Malların şekil, terkip veya yerinde değişiklik yapmak suretiyle, ekonomik anlamda, fayda yaratmak veya faydayı artırmaktır.

Özel istihdam bürosu aracılığıyla ya da holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde görevlendirme yapılmak suretiyle yapılan süreli iş

4857 sayılı Kanunun 74. maddesinde düzenlenen izin türüdür.

Analık örnekleri için tıklayınız.

Yazılı veya sözlü olarak bir hususu bir muhataba bildirmek eylemi, resmi bir yere verilen belge.

Bildirim örnekleri için tıklayınız.

Doğum yardımı devletin annelere verdiği ücrettir. Doğum yardımı tutarı 1,2 ve 3. çocuğa göre değişkenlik gösterir.

Doğum yardımı örnekleri için tıklayınız.

İş Hukuku yönünden; sanayi, ticaret, tarım vb. gibi iş alanlarında, ana mal yatırılarak, kazanç ya da başka yararlar için kurulan, bağımsız bir bütçeyle çevrilen kuruluş.

İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi

Bitirme, geleceğe yönelik olarak hükümden düşürme, geçersiz kılma.

Eylemli olarak çalışılmadığı halde, işçinin hafta tatili ücretine veya yıllık ücretli izne hak kazanabilmesi için, İş Kanunu tarafından, çalışılmış gibi sayılan durumlardır.

Yıllık izin veya iş sözleşmesi, işyeri yazılı kuralları veya teamülleri ile işverenin uygun görmesi halinde, işçinin herhangi bir nedenle çalışmamasına rağmen ücretinin izinli olması nedeniyle tam olarak ödenmesi.

Çalışanın maaşının yasal olarak dörtte birinin ya da çalışanın muvafakat etmesi halinde daha fazla bir bölümünün icra takibine konu olmuş borçları nedeniyle haczedilmesi durumu.

İşyerinde lokavt ilan etmiş olan işveren sendikasının, kanuni bir lokavt kararına uyulmasını sağlamak için güç kullanmaksızın ve tehditte bulunmaksızın kendi üyelerinin lokavt kararına uyup uymadıklarını denetlemek amacıyla lokavtın kapsamına giren işyerlerine gönderdiği ve bulundurduğu gözcülerdir.

Bir işyerinde işçinin işini yapmakla geçirdiği veya İş Kanununun iş süresinden saydığı zaman parçasıdır. Bkz. Çalışma süresi

İşçiye yararlı bir buluşundan ötürü verilen, teşvik niteliğinde bir ikramiyedir.

İşe alınması düşünülen adayın başvuru formunda referans olarak gösterdiği kişilerden anılan kişi hakkında bilgi toplamak.

Kadın işçi.

Ebeveynlerden birinin çocuğunun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar kısmi süre ile çalışma haline verilen izindir.

Ebeveynlik örnekleri için tıklayınız.

İşyerinde düzen sağlamak amacıyla gerçekleştirilen işlemler; tutanak tutmak, savunma istemek, soruşturma yapmak, ihtar vermek gibi.

Disiplin işlemleri örnekleri için tıklayınız.

Bedelli askerlik.

Bir yerden başka bir yere, bir kişiden başka bir kişiye geçme hali.

Bkz. Tatil ücreti

Niteliği bakımından 30 iş gününden fazla süren işlere denir.

Yılın herhangi bir devresinde tam veya fazla faaliyette bulunup, öteki devrede büsbütün faaliyetten kalan veya faaliyetini azaltan işyerlerinde yapılan işlerdir.

Kanunen bir işçinin bir gün veya bir hafta içinde çalışacağı süredir. Kanun bazı halleri de fiilen çalışılmadığı halde çalışılmış gibi sayarsa bu hallerde geçen süre de normal çalışmaya dâhildir.

İş yerindeki fiziki çevre şartları, çalışma ortamı gibi sebeplerden ötürü işçilerin karşılaşabilecekleri sağlık sorunları ve mesleki sorunların en aza indirilmesi veya ortadan kaldırılması için analizler ve çalışmalar yapılmasına İş Sağlığı ve Güvenliği denir.

Aklama, temize çıkarma.

Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi.

Evlenen kadın işçinin evlenmesinden itibaren bir yıl içinde evlenmesi nedeniyle iş akdini haklı olarak ve kıdem alarak feshetmesi hali.

Kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgi.

Sosyal Sigortalar Kanunu’na göre verilecek aylıkların taban sınırıdır. Hesap sonucu daha az verilmesi gerekse dahi belirtilen miktardan daha azı verilemez.

Sosyal yardım gayesi ile işçiye paradan gayri ayn olarak verilen yardımdır.

Bir toplu iş sözleşmesinde taraf işçi sendikasının mensubu olmayıp o toplu iş sözleşmesinin uygulandığı işyerinde çalışan işçilerin, bu toplu iş sözleşmesinden yararlanabilmeleri için taraf işçi sendikasınca saptanan bir aidat miktarıdır. Kendi üyelerinden aldığı üye aidatından fazla olamaz.

İşyerinde ücretle ilgili yürütülen uygulamalar bütünü. Ödeme zamanı, avans verilmesi, ücretin hesaplanması sair uygulamalar.

Belirli bir süre ile veya geçici olarak ordu hizmetinde bulunma

Bir işçinin geçici olarak işsiz kalması halinde geçimini karşılamak amacıyla hareket eden Devlet kuruluşudur. İnsan hakları bu hususta 23 ncü maddesinde “Herkesin çalışma, işini serbestçe seçme, adaletli ve elverişli koşullarda çalışma ve işsizliğe karşı korunma hakkı vardır.” der.

Bir işyerinde yürütülen işlerin nitelik ve özelliklerine göre işçilerin, yıllık ücretli izinlerinin her yılın belli bir döneminde veya dönemlerinde kullandırılmasında önceden belirtilen tarihlerdir.

Bir sözleşmeyi ileriye yönelik olarak geçersiz kılma, sona erdirme, kaldırma, bozma ve bu sözleşmeyle fesihten itibaren bağlı olunmaması durumunu doğuran irade açıklaması.

İş akdi ihbarlı olarak feshedilen içinin ihbar süresi içinde kanunda düzenlenmiş yeni iş arama izni.

Terör ve terörle mücadele esnasında fiziksel veya ruhsal yaralanma, ekonomik kayıp ya da temel haklarının esaslı biçimde ihlali de dahil, zarara maruz kalmış (zarardan mustarip) olan kişi

İşçi veya işverenin hizmet akdini bildirimsiz fesih hakkını kullanabilmesi için, zorlayıcı sebepler dışındaki sebepleri, öğrendikten sonra kendisine İş Kanunu’nun tanıdığı öneldir. Bu öneli geçirirse hakkını artık kullanamaz. Bu hak öğrenildikten sonra altı iş günü geçtikten ve her halde fiilin oluşundan bir sene sonra kullanılamaz.

Mevsimlik işin o yıl için yeniden açılması için yönetim organı tarafından açılan ve yapılması gereken süreçler hakkında ilgili departmanlara talimat veren karar.

Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin en az dört hafta en fazla üç ay süreyle geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılarak uygulanmasıdır.

Birden çok tarafın durumunu değiştirmek.

Kapsam, kapsadığı husus, konu.

İşveren tarafından çalışanın rızasını almak şartıyla iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan esaslı çalışma koşullarını (ücret, yapılan iş, çalışılan şehir gibi) değiştirmek.

Esaslı değişiklik örnekleri için tıklayınız.

1923 yılında Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü Ulusal Bayramdır. Bayram 28 Ekim günü saat 13.00'ten itibaren başlar ve 29 Ekim günü devam eder.

Bir işin en kolay, en kısa yoldan ve en verimli şekilde başarmanın yollarını aramaktır. Bkz. İş Etüdü.

Uyuşmazlık durumunda bulunan tarafların arasının bulunması amacıyla gösterilen kanuni faaliyetlerin tümünü kapsar.

İşçilerin, işverenleri ile hizmet akitlerini toplu olarak ve bir örgüt içinde yapabilmeleri ve ortak çıkarları için greve başvurabilmelerinin kanunen tanınmış bir hak olduğunu ifade eder. Anayasamızın 53 nci maddesine göre “İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”

Sosyal Güvenlik Kurumunca, Kanunun öngördüğü hallerde sigortalılığı son bulan işçiye, aylık olarak hesap edilen ve aylık veya üç ayda bir ödenen aylıktır.

İşveren tarafından çalışana, hastalık halinde sosyal sigortalar kurumu ödemelerine ek bir ödemenin yapılması

Evli olma hali. Türk Medeni Kanununa göre evli sayılma durumu.

İşyerinde işletmesel zorunluluklar nedeniyle ve işçilerin kabul etmesi şartıyla ücret ödenmeksizin ve SGK primi ödenmeksizin çalışma ilişkisinin askıya alınması.

Bir kişiye yönelik bildirimler.

Sona erdirme. Bir şirketi, ya da hukuki bir ilişki sona erdirme ve sona ermeye bağlı sonuçları uygulama.

Belirli bir sözleşme çerçevesinde işe yerleştirme faaliyeti karşılığı sadece işverenden ücret alarak, iş arayandan herhangi bir ücret ya da komisyon almaksızın aracılık hizmeti sağlayan gerçek ya da tüzel kişilerdir.

Çalışanın ölümü halinde, İşveren tarafından Borçlar Kanunu gereğince çalışanın yakınlarına ödenen yardım.

Bir durumu kabul etmeme ve bu durumu işlemi oluşturan makamdan yeniden değerlendirilmesini talep etme.

İş sözleşmesinin bazı kurallarının maddelerinin değiştirilmesidir.

Fetüsün geliştiği doğuma kadar geçen dönem

Ücretin iş sözleşmesi ve diğer işyeri kurallarına veya teamüle göre ödenmesi gereken zamanda ödenmemesi, gecikmesi.

Yasama organı tarafından, belirli usullere uyularak düzenlenen ve yürürlüğe girişinden sonra, hitap ettiği toplum için uyulması zorunluğu bulunan, genel / Bazen özel / soyut ve sürekli kuralları kapsayan yazılı bir belgedir.

İş Kanununa göre çalışan bir işçinin bir işverenin çeşitli işyerlerinde ve çeşitli zamanlarda geçen hizmetlerinin birleştirilerek kıdem tazminatı ve ücretli yıllık izne esas tutulmasını anlatır.

İşçi ile işveren arasındaki ilişkileri, bunların hak ve görevlerini, işe ve işyerine ait hükümleri taşıyan mevzuatı kapsayan hukuktur.

İş etüdü, belirli bir işyerinin çalışma verimini artırmak için etkili bütün faktörlerin sistematik, objektif ve kritik olarak incelenmesi ve bundan bir sonuç çıkarılmasıdır. Verime göre ücret sisteminin uygulanabilmesi için, iş değerlendirmesine esas teşkil etmesi bakımından bir işin yapılmasına yeterli usul ve zamanı ilmi ve objektif usullerle meydana çıkarma işlemidir.

İşyerlerinde işçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden teftiş yapmağa yetkili kılınmış müfettiştir. İşletme uzmanı, tabip ve iş uzmanlarından seçilir.

Bir memlekette yaşayan insanlardan, üretime katılan, üretimde bulunan kısma denir. Başka bir deyimle ekonomik faaliyet alanlarına ait insan gücü ihtiyacını karşılayan kaynaktır. İnsan gücü, iş gücü anlamında da kullanılmasına rağmen insan gücü iş gücünün daha kalitatif bir ifadesidir.

Kanunun yazılı hizmet akitlerinde aradığı şekil şartıdır. Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur.

Bir hafta çalışma karşılığı hak edilen ücret.

İşyerinde meslek hastalığına yakalanan bir işçiyi SGK’ya bildirme zorunluluğunu ifade eder.

İşsiz olma halinin ifadesidir.

Kadın işçilere çocuğun doğumdan sonra 1 yaşına gelinceye kadar 1,5 saate kadar ücretli verilen izin

Çalışana çalıştığı işyerince verilen süresi belli dinlenme veya izin nedenini oluşturan durumu yerine getirebilmesiyle ilgili boş zaman.

Bir işyerinde yasal olarak veya o işyerine özgü iziz hallerinin uygulanma şart ve usullerini ve yetki şemasını gösteren yazılı kurallar bütünü.

Meslek hastalıkları, işyeri ortamında bulunan faktörlerin etkisi ile meydana gelen hastalıkların ortak adıdır. 5510 sayılı Kanunun 14. maddesine göre meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir. 

Gebe çalışanın ya da belli bir sağlık kontrolü gereken hastalığı olan çalışanın bu kontroller için kullanma hakkı olan izin.

Uyulması gereken form, biçim.

Bildirme.

50 yaşını geçmiş bu nedenle de iş ve sosyal güvenlik mevzuatı gereğince kendilerine bazı özlük hakları farklı tanınmış işçi.

Eşitlik ilkesine uygun işlem yapmama durumu.

Aklanmak ve temize çıkmak için hukuki ilişkinin karşı tarafından belge almak.

Belirsiz süreli iş sözleşmesinin son erdirilmesi halinde Kanunda belirtilen ihbar süreleri kadar öncesinde karşı tarafa bildirmeyen (ihbar etmeyen) ve sözleşmeyi hemen sona erdiren tarafın karşı tarafa ödemesi gereken tazminat türü.

Bazı işyerlerinde disiplin kuralları çerçevesinde gerçekleştirilen disiplin işlemlerinin belli bir kurumsal kurallar bütününe göre ve herkes bakımından eşit ve objektif uygulanmasını sağlamak adına oluşturulmuş disiplin işlemlerini sevk ve idare eden kurul.

Disiplin işlemleri örnekleri için tıklayınız.

Bilgi güvenliği, bir varlık türü olarak bilginin izinsiz veya yetkisiz bir biçimde erişim, kullanım, değiştirilme, ifşa edilme, ortadan kaldırılma, el değiştirme ve hasar verilmesini önlemek.

Bilgi güvenliği örnekleri için tıklayınız.

Belirli bir üretim işinde, belirli bir zaman süresi içinde meydana gelen o üretimin birim miktarıdır.

Toplu iş sözleşmesi yapmak üzere yetkisi kesinleşen sendika; işyerinde işçi sayısı elliye kadar ise bir, elli bir ile yüz arasında ise en çok iki, yüz bir ile beş yüz arasında ise en çok üç, beş yüz bir ile bin arasında ise en çok dört, bin bir ile iki bin arasında ise en çok altı, iki binden fazla ise en çok sekiz işyeri sendika temsilcisini işyerinde çalışan üyeleri arasından atadığı temsilciye denir.

Bkz. Ücret kesintisi cezası.

İşyerinde çalışanlar tarafından İşveren adına yapılan harcamaların usulünü belirleyen yazılı kurallar bütünü.

Derinlemesine araştırma, sorma, öğrenme.

Sosyal Güvenlik Kurumu

Bir çalışanın işi nedeniyle öğrendiği bilgileri, sırları üçüncü kişilerden saklaması.

Part time. Tam zamanlı olmayan. Haftalık 30 saatin altındaki çalışma süresi.

Toplu bildirme hali, ilan ederek bildirme hali.

Kişisel verilerin işlenmesinde başta özel hayatın gizliliği olmak üzere kişilerin temel hak ve özgürlüklerinin korunması.

Garson yardımcısına denir.

Aksi, akitden veya durumdan anlaşılmıyorsa, işçinin kabul ettiği işi kendisinin yapması zorunluğu demektir. Başkasına devredemez.

Grevin, çalışanlar için bir hak olarak tanınması ve himaye görmesidir. “Toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında, uyuşmazlık çıkması halinde işçiler grev hakkına sahiptirler. Bu hakkın kullanılmasının ve işverenin lokavta başvurmasının usul ve şartları ile kapsam ve istisnaları kanunla düzenlenir. Grev hakkı ve lokavt iyiniyet kurallarına aykırı tarzda, toplum zararına ve milli serveti tahrip edecek şekilde kullanılamaz.” Anayasa md 54.

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölümlerde, kanunen hak sahiplerine bağlanan gelirdir.

Bir memlekette iş gücünü teşkil eden insanların genel nüfusa oranının ifadesidir. %60, %70 gibi.

İş akdinin İşveren tarafından 25. maddeye dayanarak derhal feshine neden olan eylem.

Bir akdin varlığının ortaya konulabilmesi için akitte bulunması gerekli önemli hususlardır. Hizmet akitlerinde; taraflar, yapılacak iş, süre, iş zamanı ve ücret akdin esaslı noktalarını teşkil eder.

İş sözleşmesi, 4857 sayılı İş Kanunu'na göre bir çalışan ve bir işveren arasında kurulan iş ilişkisine dayalı, işçinin iş görmeyi, işverenin de bu işe karşılık ücret ödemeyi taahhüt ettiğini gösteren sözleşmedir.

İşçinin iş akdinin sona ermesi halinde alması gereken ücret ve tazminatlarını(mali haklar) takside bağlamak.

Sendikal nedenler ile iş akdi sona erdirildiği ispat edilen bir çalışana mahkemece verilen ve bir yıllık ücret tutarından az olamayacak tazminat.

Yazıya geçirme, altına konuyu gören, duyan, tespit edenlerden, ilgilerden imza alma.

İşyerinin özelliklerine göre işyerinin kapatılmak suretiyle işçilere topluca izin verilmesi halidir.

Bir alacağın tahsil edilebilmesi amacıyla ve açık artırmayla satmak dahil hukuki sonuçlar doğuracak şekilde bir mal veya hak üzerinde uygulanan kısıtlama.

İşyerindeki giyim kuşam kurallarının el alındığı ve yazılı olarak kurallara bağlandığı yönetmelik.

İnsanların; sosyal tehlikeleri karşılayarak, geleceklerinden kuşkusuz yaşamaları için yaptıkları sosyal dayanışmaların tümünün ifadesidir. İşsiz kalmak, iş kazasına uğramak, iş göremez duruma düşmek sosyal tehlikelerdendir. “Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir.” Anayasa Madde 60. “Herkesin, toplumun bir üyesi olarak, sosyal güvenliğe hakkı vardır. Ulusal çabalarla ve uluslararası işbirliği yoluyla ve her devletin örgütlenmesine ve kaynaklarına göre, herkes onur ve kişiliğinin serbestçe gelişim için gerekli olan ekonomik, sosyal ve kültürel haklarının gerçekleştirilmesi hakkına sahiptir.” İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 22.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, Kısa ve/veya uzun vadeli sigorta kolları bakımından adına prim ödenmesi gereken veya kendi adına prim ödemesi gereken kişiye sigortalı denir.

Ticaret Kanunu’na göre kurulmuş olup, sigortalı olma zorunluğu bulunmayan, bireysel olarak, çeşitli tehlikeleri karşılamak üzere yapılan sigorta, Sosyal Sigortanın karşıtıdır.

Bir yıl içinde ücretli izinde geçirilen süreyi anlatır.

Hukuk kurallarının kişilere tanıdığı hakların, getirdiği yaptırımların yine hukuk kuralları ile belirlenen süreleri aşmasıdır.

Eşitlik ilkesine aykırı davranılması durumuna muhatap kalmış çalışana, eşitlik ilkesine aykırı davranmış işveren tarafından, çalışanın açtığı dava neticesinde veya dava açmadan da arabulucu aşamasında işveren tarafından rızaen ödenen tazminattır.

Bir çocukla, durumu evlat edinmeye uygun bir kişi arasında hukuki bağlar sağlanarak çocuk ebeveyn ilişkisinin kurulmasıdır.

Geleceğe etkili olarak bitme, hükümden düşme, sona erme.

Hoşnutsuzluk, yakınma belirten söz ya da yazı, sızlanma.

İşveren ya da işçi tarafından İş Kanunu 24. madde veya İş Kanunu 25. maddesinde sayılan hallerde fesih hakkının kullanılması.

İşçinin sağlığı ile ilgili işlemler.

Bir kusurun, bir hatanın, bir suçun hoş görülmesini gerektiren neden, olay, durum.

Genel olarak bir dernek mensubunun derneğine aydan aya ödemeyi kabul ettiği meblağı ifade eder. İş Hukukunda bir mesleki teşekkül üyesinin teşekküle vermeyi kabul ettiği ve teşekkülün tüzüğünde aidat olarak gösterilmiş olan miktardır. Bu, kazancı oranında veya belirli bir miktar olabileceği gibi, ödeme zamanı değişik, miktarı değişik dahi olabilir. Bkz. Dayanışma aidatı

Kalite ve kantitesi yönlerinden olduğu gibi, elde etmek için geçen zaman süresi bakımından da verimlerin eşitliliği anlamını taşır.

Çalışanın işten çıktıktan sonra iş ilişkisine girdiği yeni işveren.

İşçinin mali haklarının vergi kanunları karşısındaki durumu ve İşverenin konuyla ilgili yapması gereken hukuki işlemler.

Bkz. Yeni iş arama izni.

Bir sigortalının iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık nedenleri ile işinden kalma halidir.

Genel olarak çalıştırma, hizmete alma, kullanma anlamına gelir. İş gücünü teşkil eden kısmın çalıştırılması tekniğine denir.

Sosyal Güvenlik Hukuku anlamında; çalışma gücünün kanuna göre en az % 60'ını yitiren veya tedavi sonunda çalışabilir durumda olmadığı saptanan sigortalıya denir.

Bkz. Akdin askıda kalması.

Bkz. Yıllık izin dönemi.

Bir kişiye ait malvarlığında veya manevi değerlerinde meydana gelen eksilme durumu.

Bir kimsenin yaptığı iş ya da kendisinden beklenen eylem

İşveren tarafından tutulan çalışana ait tüm bilgilerin bulunduğu çalışan kayıt dosyasıdır.

Ücret işverene tabi belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

Sadece belli bir mevsimde süren ancak her yıl aynı mevsimde tekrar eden.

İşyerinde bir kişiye yönelik olarak onun onurunu zedeleyici, aşağılayıcı, düşmanca, küçük düşürücü veya rencide edici bir ortam yaratan, tekrarlanan ve hukuka aykırı fiillerden oluşan bir süreçtir.

Kısmi Çalışma

Posta idaresi kullanılarak yapılan tebliğ.

Bir şüpheli veya sanığın Ceza Usul Kanunu çerçevesinde hakim kararı ile tutuklanması hali.

İşverenin, ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu belirli sayıda işçi çıkarması

En geç saat 20.00'de başlayarak en erken saat 06.00'ya kadar geçen ve her halde en fazla on bir saat süren dönemdir.

Haftalık çalışma süresi tamamlandıktan sonra bazı işyerlerinde bir, bazı işyerlerinde iki günlük ve çalışma olmaksızın ücretin tam işlediği dinlenme günleri.

Bir verim işlemine katılan unsurların ve uygun şekil ve terkipte kullanılması ile verimin azami dereceye ulaştırılması demektir. Verim unsurları ve zamanda değişiklik yapmadan verimin artırılmasıdır.

Bir işçinin işyerinde öğrendiği işi ile ilgili ve açıklanması suç olan bilgilerdir.

Mal ve hizmetlerin elde edilmesi, değiştirilmesi amacıyla verim unsurlarının bir araya getirilmesiyle ortaya çıkan hukuki ve ekonomik bir kuruluşa denir. Bu kuruluşu meydana getirene müteşebbis denir.

İşveren tarafından; ancak ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu olarak 10 işçiden az olmamak üzere çalışan sayısına göre kanunda belirtilen kadarını işten çıkarması halidir. İşveren kanundan doğan bu hakkını en az otuz gün önceden bir yazı ile, işyeri sendika temsilcilerine, ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirmek zorundadır.

Bir sigortalının iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü en az yüzde on yitirmiş olması haline denir.

Sigortalıya Sosyal Güvenlik Kurumunca sağlanan yardımlardır. İş kazası, meslek hastalığı, hastalık, analık, malullük, yaşlılık ve ölüm yardımları gibi.

Gebelik fiziksel durumu içinde bulunan çalışan.

İş akdinin sona ermesine bağlı olarak ve iş güvencesinden yararlanamayan işçinin, belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında ödenen tazminat türü.

Bir yılını tamamlayan her çalışana dinlenme hakkının bir gereği olarak verilen ve dinlendiği, bu süre içinde de çalışmış gibi sayılarak ücretini aldığı dinlenme dönemi.

Risklerin gerçekleşmesi sonucu doğabilecek zararları gidermek için kullanılan mali araçtır.

İşçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir.

Sigortalının iş kazaları ile meslek hastalıkları dışında kalan bütün hastalık hallerinde belirli sağlık yardımları yapılmasını sağlayan bir sigorta koludur.

Bkz. Aktin askıda kalması.

Bir işyerinde çalışan işçilerin ücretli izin durumlarının kaydedildiği, yönetmeliğine uygun olarak tutulan defteridir.

Anonim şirketlerin kanuni yönetim organı.

Hukuki bir işleme dayalı olarak bir hakkın bütün vecibeleri ile birlikte başka bir kişiye devir edilmesi.

İş Hukuku anlamında; işçinin ölümü ve kanuni şartların tahakkuku halinde, bu işçinin yardımından yoksun kalan kimselerin işverenden isteyebilecekleri tazminattır.

Bir şeyden bir parçayı çıkarmak. İş Kanunu bakımından İşçinin ücretinden belli nedenler ile kesinti yapmak.

İş yerindeki İş Sağlığı ve Güvenliğinin tam olarak sağlanması, kuralların oluşturulması ve uygulanmasını temin etmek amacıyla oluşturulan kurullar ve yaptırımlar bütünüdür.

Başka bir göreve ya da şehre atama.

Bazı işten ayrılma hallerinde hakkın hatalı kullanımı nedeniyle bu kullanım şeklinin istifa sonucu doğurması, istifa gibi sonuç doğurması.

Düzenliliği sağlamaya yarayan kurallar ve işlemler bütünü.

Disiplin örnekleri için tıklayınız.

İşveren tarafından düzenlenerek Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen; bir ay içinde çalıştırdığı sigortalıların, sigorta primleri hesabına esas tutulan kazançlar toplamı ve prim ödeme gün sayıları ile sigorta primlerini gösteren ve niteliği, usul ve esasları ile verilme zamanları belirtilmiş belgelerdir.

İşçilerin veya işverenlerin çalışma ilişkilerinde, ortak ekonomik ve sosyal hak ve çıkarlarını korumak ve geliştirmek için en az yedi işçi veya işverenin bir araya gelerek bir işkolunda faaliyette bulunmak üzere oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kuruluşları ifade eder.

İşçiye, bir iş karşılığı olmaksızın, ücretinin dışında, yaşama düzeyinin yükseltilmesi amacıyla yapılan ayni veya nakdi yardımdır.

12 Aylık biz zaman süresidir.

Sosyal Sigortalar anlamında sigortalının belirli bir yaşa gelmesi veya gelmiş sayılması ve belirli bir süre sigortalılığının devam etmiş olması ve aynı zamanda belirli bir süre prim ödemiş olması halidir.

İşyerinde çalışanlar tarafından İşveren adına yapılan seyahatlerdeki harcamaların usulünü belirleyen yazılı kurallar bütünü.

İşini yapamayacak şekilde hastalık hali.

İstek, arzu.

Taraflar arasında imzalanan iş sözleşmesinin sonradan değişen hal ve şartlara uydurulması.

İş yerindeki İş Sağlığı ve Güvenliğinin tam olarak sağlanması, kuralların oluşturulması ve uygulanmasını temin etmek amacıyla oluşturulan kuruldur. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu bazı işyerlerinde zorunludur.

İş Akdin var oluşu ve fakat hükmünü yürütmediği durumu ifade eder.

E-posta ya da e-mail, İnternet üzerinden gönderilen dijital mektup.

İş yerindeki fiziki çevre şartları, çalışma ortamı gibi sebeplerden ötürü işçilerin karşılaşabilecekleri sağlık sorunları ve mesleki sorunların en aza indirilmesi veya ortadan kaldırılması için analizler ve çalışmalar yapılmasına İş Sağlığı ve Güvenliği denir.

Ev içerisinde yapılan işler

İşyerindeki belli kişileri belli statüdeki kişilerin durumunu detayları ile inceleyen ve açıklayan kurallar bütünü.

Çalışanın maaşının yasal olarak dörtte birinin ya da çalışanın muvafakat etmesi halinde daha fazla bir bölümünün icra takibine konu olmuş borçları nedeniyle haczedilmesi durumu.

Hak edilmiş anlamına gelir. İşçinin çalışması karşılığı hak ettiği ücret ve ayni yardımları ifade eder.

Bkz. Verim.

İşçilerin, topluca çalışmamak suretiyle işyerinde faaliyeti durdurmak veya işin niteliğine göre önemli ölçüde aksatmak amacıyla, aralarında anlaşarak veya bir kuruluşun aynı amaçla topluca çalışmamaları için verdiği karara uyarak işi bırakmalarına denir.

Madenlerin ve taş ocaklarının mülkiyetine, zilyetliğine, bunların keşif ve açılması ile işletilmesine müteallik kanun ve tüzük hükümlerine ve bunların dayandığı esaslara dayanan hukuk alanına denir.

Kısaca, 45 yaşını dolduran kamu ve özel sektör çalışanlarının otomatik şekilde dahil edildiği, kendi bireysel emeklilik sözleşmelerinin olmasının süreci değiştirmediği, yararları uzun sürede görünen bir birikim sistemidir.

Belirli süreli iş sözlenmelerinin sözleşme süresi sonunda bir tarafça yenilenmeyeceğinin bildirilmesi.

İster gezici, ister bir dükkân veya bir sokağın belirli yerinde daimi olsun, ekonomik eylemi para sermayesinden çok bedeni çalışmasına dayanan ve kazancı ancak geçimini sağlamaya yetecek kadar az olan sanat ve ticaret sahibine denir.

Emir, yerine getirilmesi konusunda seçenek olmayan istek.

İşveren ile iş akdi sürerken veya işten ayrıldığında işçinin, iş akdi süresince öğrenilen ticari sır ve bilgilerden dolayı, bu bilgileri kullanabileceği bir işte çalışmama, kendi adına bir iş yapmama.

Kadın işçilerin doğum sonrası sekiz haftaya kadar kullandıkları izin türü.

Doğum izin örnekleri için tıklayınız.

Taksit taksit ödeme.

Çocuk emzirmeye ayrılmış oda demektir. Bir işyerinde yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun 100 ila 150 kadın işçi çalıştırıldığı takdirde bunların arasındaki annelerin emzirme çağındaki çocuklarını emzirmeleri amacıyla işverence hazırlanan odadır. İşyerinden en çok 250 metre uzakta olabilir.

Hizmet (İş), karşılığı para alacak olanların adını, künyesini ve alacağı miktarı gösterir yazılı belge.

İşyerindeki düzenlemeleri içeren kurallar bütünü. Yasanın bir altında yer alan ve taraflar arasındaki ilişkinin kurallarını detaylarını içeren yazılı hukuki belge.

Bkz. Sendika

Grev yapabilme serbestisini ifade eder. Bir hak olarak tanınmadıkça teminattan yoksun bir serbestiden ileri gidemez.

Bir işletme içindeki ücret bünyesinin ilmi esaslara göre düzenlenmesi ve saptanmasını, ücret hadlerinin işçinin değil, işin özelliklerine göre tayinini sağlayan objektif bir usuldür.

Sosyal güvenliğin sağlanması yolunda, sosyal tehlikelere karşı kişinin güven altına alınmasıdır. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar. Anayasa Madde 60.

İşyerindeki sendika temsilcilerinin başına denir.

Bir sigortalının emekliliğinde kendisine, ölümü halinde hak sahibi kimselere maaş bağlanması.

İş sağlığı ve güvenliği açısından, yapılan işin özelliği, işin her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve şartları ile ilgili diğer hususlar dikkate alınarak işyeri için belirlenen tehlike grubunu ifade eder.

Bir işyerinde, normal bir tempo ile çalışılarak elde edilen bir iş birimi için geçen zamanın esas alınması suretiyle, işin ve ücretin buna göre düzenlenmesidir.

Sigortalının ölümü halinde, sigorta idaresinden hak isteyebilecek kimselerdir. Eşler, çocuklar, ana, baba kanunda öngörülen sıra, şekil ve oranda hak sahibidirler.

Fabrika, atölye, maden ocağı, tarım işletmesi vb. gibi bir işyerinde, belli bir ücret karşılığında bedenini, kafa gücünü ya da bunlarla birlikte el uzluğunu kullanarak üretim yapan kimse.

Tarafların birbirine uygun irade beyanları ile meydana gelen ve onlara karşılıklı yükümlülükler yükleyen anlaşmadır. <İki taraf karşılıklı ve birbirine uygun surette rızalarını beyan ettikleri takdirde, akit tamam olur.> Bkz. Sözleşme

İşçinin kabul ettiği bir işi dikkatle yapmak zorunluğunda olduğunu, dikkatsizliği ile işverene zarar verirse, zararı ile sorumlu bulunduğunu anlatır.

Bir şeyi yapmayı üstüne aldığını bildiren yazılı ve altı ilgili kişice imzalanmış kâğıt.

İş akdinin ikale ile sona ermesine bağlı olarak işçiye ödenmesine kararlaştırılan tazminat türü.

Sermaye şirketlerinde ortaklar kurulu.

Bir konuda, olayda bilgisi olduğu düşünülen birinin yazılı veya sözlü olarak bilgisine başvurma.

İş hukuku tazminatlarını hesaplama.

Tehlike.

Sigortalı kadın veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeni ile sigortalı erkeğe, çocuğun ölü doğmaması şartı ile Sosyal Güvenlik Kurumunca saptanmış tarifesine göre yapılan yardımdır.

İhtiyaca göre ücret ilkesinden hareketle; işçinin bakmakla yükümlü bulunduğu her birey için ücretinin belirli bir miktarı artırılmış olarak ödenmesi sistemidir.

İş akdine, akdin yerine getirilmemesi veya tam olarak getirilmemesi halinde veya rekabet yasağına uyulmamasında, durumun önemi ölçüsünde işçinin veya işverenin karşı tarafa bir miktar para ödeyeceği şartıdır. Buna cezai şart denir.

Kanun'da belirtilen belirli şartları taşıyan sigortalı kadınlara veya sigortalı olmayan eşi doğum yapmış sigortalı erkeklere verilen ödenek

Sanat ve mesleğini gereği gibi kazanmış olmakla beraber, henüz tek başına yürütme yeteneğini kazanmamış kişidir. Özellikle beceriklilik (maharet) isteyen işlerde söz konusu olur.

Bir devletin veya bir işletmenin insan gücünden yararlanmada uygulayacağı usul ve esasların tümünün ifadesidir.

Uyarı. Bir çalışana davranışının disiplin kurallarına işyeri düzenine aykırı olduğu hakkında uyarma durumu ve bu durumun sonuçlarını bildirme.

İşçi, ırgat, rençber anlamına gelir. Arapça bir terimdir. Şimdi dilimizden tamamen atılmış olup, karşıtı olarak işçi kelimesi kullanılmaktadır.

Bir sağlık tesisine gelemeyecek veya getirilemeyecek durumdaki hasta sigortalının hasta olarak bulunduğu yerde muayene, bakım ve acil tedavisinin yapılmasıdır.

Mevsimlik işin bir yıl sonraki mevsimde açılıncaya kadar kapanması, iş akdinin askıya alınması.

Her hangi bir topluluğun / genel olarak Devlet / bir yıl içinde, bütün görünür ve görünmez kaynaklarından elde ettiklerinin para olarak toplam sonucudur. Buna milli hâsıla da denir. Bu şekli ile milli gelire (gayri safi milli gelir veya hâsıla) denilmektedir. Bundan her türlü yıpranma ve eksilmeler çıkınca (safi milli gelir) kalır.

Bir konuda dikkat çekme, hatırlatma, uyarma.

Otel, pansiyon, lokanta, kahvehane, gazino, açık hava lokantası ve gazinosu, çalgılı eğlence yerleri, bar, dans salonu, kulüp, oyun salonu, birahane, içki salonu gibi yerlerde müşteriden sipariş alan ve bizzat servis yapan kimsedir.

Kanuni lokavt için aranan şartlar gerçekleşmeden yapılan lokavt kanun dışıdır.

Değişik işkollarında en az beş sendikanın bir araya gelerek oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kuruluşa denir.

Bkz. Çocuk bakım yurdu.

Devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin, genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri yapanlara memur denir.

Ham madde veya diğer malların makine yahut sair teknik araçlarla işlenerek yeni veya değerli ürünler yapılan yerdir.

Zaman.

Bkz. Alt İşveren

Tarafların kararlaştırdığı zamanın gelmesiyle sona erecek hizmet akdidir. Ayrıca akdin feshini bildirmeye lüzum yoktur

Ne zaman sona ereceği kararlaştırılmamış, belirtilmemiş hizmet akdidir.

Başkalarını çalıştıran bir kimse, emrinde çalıştırdığı kimselerin ve işçilerin hizmetlerini yaparken meydana getirdikleri zarardan sorumludur. Ancak, ne kadar dikkat etse, tedbir almış olsa zarara engel olamayacağı anlaşılırsa sorumlu olmaz. Bu şekilde zarara uğrayan çalıştıran zararını sebep olan çalışandan isteyebilir.

Çalışma hayatının aksaksız, nizam ve intizam içinde yürümesini ifade eder. Çalışma hayatını düzenleyen kanun, tüzük v.s. gibi, uyulması zorunlu, usul ve kaidelerin tamamıdır. (İş süresi, tatiller, çalışma yaşı, ücretli izinler, sağlık şartları v.b.)

Yasaya göre, bir haftada ve altı iş gününde en çok 45 saate kadar çalışılabileceğini ifade eder.

Benzer yönleri olmakla beraber iş akdine benzemeyen ve Borçlar Kanunu’nunda ayrıca hükme bağlanan bir sözleşme şeklidir. Yüklenicinin (müteahhidin), ücret karşılığında, iş sahibi için eser ortaya çıkarmayı borçlandığı sözleşme; eser sözleşmesi.

Konusu iş olan sözleşmeye denir. Kanunen işçi sayılan kimse ile işveren sayılan kimse arasında, işverenin işyerinde yapılacak bir işi düzenleyen akde denir.

Bir hizmet akdinde bulunması zorunlu ve kanunda gösterilmiş hususların tümüdür.

Bkz. Uluslararası Çalışma Örgütü

İşçilerin çalışırken giydiği elbiselerdir. Bu kıyafetlerin seçimi ve görevi işin türüne göre değişkenlik göstermektedir.